နိုင်ငံသားများအနေဖြင့် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်စဉ်များနှင့် ပတ်သက်၍ သိရှိမှုအတိုင်းအတာ၊ မဲပေးလိုစိတ် နှင့် နိုဝင်ဘာလ ၃ ရက်တွင် ကျင်းပမည့် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲနှင့် ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်ပူပန်မှုများ ရှိ/မရှိ စသည်တို့ကို သိရှိနိုင်ရန်အတွက် PACE အဖွဲ့မှ စစ်တမ်းကောက်ယူသူ ၁၂၂ ဦးကို ဇွန်လ ၂၉-၃၀ ရက်တို့တွင် နမူနာရွေးထုတ်ထားသည့် ရပ်ကွက်နှင့် ကျေးရွာ ၁၂၂ ခုသို့  စစ်တမ်းကောက်ယူရန် စေလွှတ်ခဲ့ပါသည်။

ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲနှင့်ပတ်သက်ပြီးသိရှိမှု

ရွေးကောက်ပွဲနေ့တွင် လာရောက်မဲပေးသည့် မဲဆန္ဒရှင်အရေအတွက် မြင့်မားရေးသည် ဒီမိုကရေစီရွေးကောက်ပွဲများအတွက် အဓိကစိန်ခေါ်မှု တစ်ခုပင်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် နိုဝင်ဘာလတွင် ကျင်းပမည့် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲများအတွက် ပြင်ဆင် နေမှု များနှင့် ပတ်သက်၍ လစ်လပ် မဲဆန္ဒနယ်မြေ ၁၂ ခု (မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးရှိ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားမဲဆန္ဒနယ်ကို စစ်တမ်းကောက် ယူမှု တွင် ထည့်သွင်းခြင်းမရှိ) တွင်  နိုင်ငံသား များ အနေဖြင့် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲကိုသိရှိမှုနှင့် ပါဝင်ဆောင်ရွက်လိုမှု အတိုင်း အတာ တို့ကို လေ့လာဆန်းစစ်နိုင်ရန် တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။

PACE အဖွဲ့ စစ်တမ်းကောက်ယူသူများက လာမည့်နိုဝင်ဘာလတွင် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမည်ကို သိပါသလားဟု မေးမြန်း ရာတွင်  ထိုဒေသရှိ နိုင်ငံသားများ၏တစ်ဝက်ခန့် (၄၈%) ကသာ သိရှိပါသည်ဟုဖြေဆိုပါသည်။ မြို့ပြနှင့် ကျေးလက်နှိုင်း ယှဉ်ပါက မြို့ပြတွင် နေထိုင်သူများ (၅၅%) က ကျေးလက်တွင်နေထိုင်သူများ(၄၁%) ထက် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပ မည်ကိုပိုမို သိ ရှိကြပါသည်။ အမျိုးသား နှင့် အမျိုးသမီးတွင် အမျိုးသားထက်ဝက်ကျော်( ၅၆%) က ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမည် ကိုသိရှိပြီး အမျိုးသမီးများ၏ ၃၉% ကသာ သိရှိကြသည်။ အသက်အရွယ်အပိုင်းအခြားအလိုက် နှိုင်းယှဉ်ရာတွင် အသက် ၃၅ နှစ် အထက်ရှိ သူ များ (၅၂%)က အသက် ၁၈-၃၅ နှစ်ကြား လူငယ်များ (၃၈%) ထက် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမည်ကို ပိုမိုသိရှိကြပါသည်။

၂၀၁၅ မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းအပေါ်သဘောထားအမြင်

PACE အဖွဲ့ စစ်တမ်းကောက်ယူသူများက ဖြေဆိုသူများကို ၂၀၁၅ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ၏ မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းတွင် ၎င်းတို့၏ အမည်များပါဝင်သလားဟု မေးမြန်းရာ နိုင်ငံသားများ၏ ၈၀% က ပါဝင်ပါသည်ဟုဖြေဆိုကြပါသည်။  သို့သော် ၂၀၁၅ခုနှစ် မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းတွင် အမည် မပါဝင်ပါ ဟု ဖြေဆိုသူများ၏ အများစု (၈၃%) က မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းတွင် အမည်ပါဝင်လာစေရန်ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းမရှိဟု ဖြေဆိုပါသည်။ မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းတွင် အမည်ပါဝင်လာစေရန် မဆောင်ရွက်သည့် အဓိကအကြောင်းအရင်းများကို ဆက်လက်မေးမြန်းရာ ၂၈% က မအားလပ်သောကြောင့် သို့မဟုတ် စိတ်မဝင်စားသောကြောင့်ဟု ဖြေဆိုပြီး ၁၆% က လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများကို နားမလည်သောကြောင့်၊ ၁၅% က ၂၀၁၅ တွင် အသက် ၁၈ နှစ် မပြည့်သောကြောင့်၊ ၁၂% က နိုင်ငံသားစိစစ်ရေးကတ်ပြားမရှိသောကြောင့် သို့မဟုတ် အိမ်ထောင်စုစာရင်းမရှိသောကြောင့်၊  ၅% က ယာယီနေထိုင်သူများဖြစ်သောကြောင့် နှင့် ၃% က တာဝန်ရှိသူများက လက်မခံသောကြောင့် စသည်တို့ ဖြစ်ကြပါသည်။

မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး သိရှိမှု၊ နှိုးဆော်တိုက်တွန်းမှုနှင့် နိုင်ငံသားများ၏ ပါဝင်လိုမှု

၂၀၁၅ခုနှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲနှင့် ၂၀၁၇ခုနှစ် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲများတွင် မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသမှုကို လူအနည်း ငယ် ကသာ မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသထားသည့်ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲရုံးများသို့သွားရောက်ပြီး ၎င်းတို့၏ မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းပါအချက်အလက်များနှင့် ပတ်သက်ပြီး ကြည့်ရှုစစ်ဆေးမှုများပြုလုပ်ကြသည်ကို ယခင်စောင့်ကြည့်လေ့လာမှုများအရ တွေ့ရှိရပါသည်။ ထို့ကြောင့် PACE အဖွဲ့အနေဖြင့် နိုဝင်ဘာလတွင်ကျင်းပမည့် ကြားဖြတ် ရွေးကောက်ပွဲတွင်လည်း မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသမှုနှင့် ပတ်သက်ပြီး နိုင်ငံသားများ၏သိရှိမှုကို တိုင်းတာနိုင်ရန် လေ့လာမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

PACE အဖွဲ့စစ်တမ်းကောက်ယူသူများက “ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ဇူလိုင်လမှာ မဲစာရင်းကြေညာပြသမှုပြုလုပ်ဖို့ရှိ ပါတယ်။ အဲဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကြားမိပါသလား” ဟုမေးမြန်းရာတွင် နိုင်ငံသားများ၏ သုံးပုံတစ်ပုံခန့်  (၃၃%) ကသာ ကြားမိပါသည် ဟုဖြေဆို ခဲ့ပြီး ဖြေဆိုသူတစ်ဝက်ကျော် (၆၀%) က မကြားမိပါဟု ဖြေဆိုခဲ့ပါသည်။ မြို့ပြနှင့် ကျေးလက်နှိုင်းယှဉ်ပါက မြို့ပြတွင် နေထိုင်သူများ(၃၇%) က ကျေးလက်တွင်နေထိုင်သူများ(၂၉%) ထက် မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသမည်ကို ပိုမိုသိရှိကြပါသည်။ အမျိုးသားနှင့်အမျိုးသမီးတွင် အမျိုးသား များ (၃၆%) က အမျိုးသမီးများ (၂၉%) ထက်မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသ မည် ကိုပိုမို သိရှိကြပါ သည်။ အသက်အပိုင်းအခြားအလိုက်နှိုင်းယှဉ်မှုတွင် လူငယ်များ(၁၈-၃၅ နှစ်)၏ ၂၆% ကသာ မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသမည်ကို ကြားသိပြီး လူကြီးများ (၃၅နှစ်အထက်)၏ ၃၆%က ကြားသိပါသည်ဟု ဖြေဆိုကြပါသည်။

မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသမှုဆိုင်ရာ အသိပညာပေးလုပ်ငန်း

မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသမှုနှင့် ပတ်သက်ပြီး PACE အဖွဲ့စစ်တမ်းကောက်ယူသူများက လစ်လပ်မဲဆန္ဒနယ် ၁၂ ခုရှိ နိုင်ငံသားများကို ၎င်းတို့၏ ဒေသတွင် မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းသွားရောက်ကြည့်ရှုစစ်ဆေးရန် လိုက်လံနှိုးဆော်နေကြသည့် အဖွဲ့အစည်းများရှိ/မရှိ မေးမြန်းရာ နိုင်ငံသားများ၏ တစ်ဝက်နီးပါး (၄၄%) က မည်သူမှ နှိုးဆော်တိုက်တွန်းခြင်းမရှိပါဟု ဖြေဆိုကြပါသည်။ သို့သော် နိုင်ငံသားများ၏ ၁၈% က ဒေသအာဏာပိုင် များက တိုက်တွန်းနှိုးဆော်မှုပြုလုပ်သည်ဟုဖြေဆိုပြီး ၁၄ % ကမူ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ပြုလုပ်သည်ဟု ဖြေဆိုပါသည်။

ဆက်လက်၍ PACE အဖွဲ့စစ်တမ်းကောက်ယူသူများက မည်သည့်နေရာတွင်မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းသွားရောက်ကြည့်ရှုရမည်ကို သိပါသလားဟု မေးမြန်းရာ နိုင်ငံသားများ၏ ထက်ဝက်ကျော် (၅၉%) က သိရှိပါသည်ဟုဖြေဆိုပြီး ကျန် ၄၁% က မည်သည့်နေရာတွင် သွားရောက်ကြည့်ရှုရမည်ကို မသိပါဟုဖြေဆိုပါသည်။ မြို့ပြနှင့်ကျေးလက်တွင် မြို့ပြတွင်နေထိုင်သူများ (၆၅%) က ကျေးလက် တွင်နေထိုင်သူများ (၅၂%) ထက် မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းမည်သည့်နေရာတွင် ကြေညာပြသမည်ကို ပိုမိုသိရှိကြပါသည်။  အမျိုးသားနှင့်အမျိုးသမီးတွင် အမျိုးသားများ (၆၃%) က အမျိုးသမီးများ (၅၃%) ထက် မည်သည့်နေရာတွင် မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသမည်ကို ပိုမို သိရှိကြပါသည်။

အိမ်ထောင်စုစာရင်း

PACE အဖွဲ့စစ်တမ်းကောက်ယူသူများက ဖြေဆိုသူများ၏ အိမ်ထောင်စုစာရင်းနှင့်ပတ်သက်၍ အိမ်ထောင်စုစာရင်းပါလိပ်စာသည် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့သည့်နေရာနှင့် တူညီမှု ရှိ/မရှိ မေးမြန်းရာ ၈၇% က တူညီပါသည်ဟု ဖြေဆိုပါသည်။ အိမ်ထောင်စုစာရင်းလိပ်စာ ပြောင်းလဲမှုမလုပ်ရသည့်အဓိကအကြောင်းအရင်းနှင့် ပတ်သက်၍မေးမြန်းရာ အဓိကအားဖြင့် ယာယီနေထိုင်သူ သို့မဟုတ် အိမ်ငှား ဖြစ်သောကြောင့် (၄၄%)၊ အိမ်ထောင်စုစာရင်းမရှိသောကြောင့် (၂၃%)၊ စိတ်မဝင်စားသောကြောင့် (၁၄%)နှင့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများရှုပ်ထွေးသောကြောင့် (၁၁%) ဟုဖြေဆိုကြပါသည်။ ထို့ပြင် အိမ်ထောင်စုစာရင်းပါလိပ်စာနှင့် လက်ရှိနေရပ်လိပ်စာ မတူညီသူအများစု (၈၂%) က ယခုနေရပ်လိပ်စာတွင်နေထိုင်သည်မှာ အနည်းဆုံးခြောက်လရှိသည်ဟု ဖြေဆိုပြီး ယင်းကာလမှာ ရွေးကောက်ပွဲဥပဒေအရ လက်ရှိနေထိုင်နေသောနေရာတွင် မဲပေးခွင့်ရပြီဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် ဖြေဆိုသူများ၏ ထက်ဝက်ခန့် (၅၁%) ကသာ ၎င်းတို့တွင် ထိုကဲ့သို့ မဲပေးနိုင်သည့်အခွင့်အရေးရှိသည်ကို သိရှိကြပါသည်။

ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲအပေါ် သဘောထားအမြင်နှင့် မဲပေးလိုစိတ်

PACE အဖွဲ့စစ်တမ်းကောက်ယူသူများက “လာမယ့်ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲမှာ သင့်ရဲ့ အစိုးရိမ်ဆုံးအရာတွေကဘာလဲ” ဟု မေးမြန်းရာတွင် နိုင်ငံသားအများစု (၇၈%) က ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲနှင့်ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်ပူပန်စရာမရှိဟု ဖြေဆိုပါသည်။

ထို့နောက် PACE အဖွဲ့ စစ်တမ်းကောက်ယူသူများက လာမည့် ၂၀၁၈ ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲတွင် မဲပေးရန် အစီအစဉ်ရှိ/မရှိကို မေးမြန်းရာ နိုင်ငံသားများ၏ ၈၃% က မဲပေးရန်အစီအစဉ်ရှိပါသည်ဟု ဖြေဆိုကြပါသည်။ မြို့ပြတွင်နေထိုင်သူများ(၈၀%) နှင့် ကျေးလက်တွင်နေထိုင်သူများ (၈၅%)၊ အမျိုးသား များ (၈၆%) နှင့် အမျိုးသမီးများ(၇၉%)၊ အသက် ၁၈-၃၅ နှစ်ကြား (၈၂%)နှင့် အသက် ၃၅ နှစ်အထက် (၈၄%) ရှိသူတို့ အကြား မဲပေးလိုစိတ်တို့မှာ ကြီးမားသော ကွာခြားချက်မရှိသည်ကိုတွေ့ရှိရပါသည်။

မဲပေးရန်အစီအစဉ်ရှိသည်ဟု ဖြေဆိုတုံ့ပြန်သူများကို မဲပေးရခြင်း၏ အဓိကအကြောင်းအရင်းများကို ဆက်လက်မေးမြန်းရာ သုံးပုံတစ်ပုံခန့် (၃၅%) က နိုင်ငံသား၏ တာဝန်ဖြစ်သောကြောင့်ဟုဖြေဆိုပြီး ၁၆% က ဒေသဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လိုသောကြောင့်နှင့် ၁၆% က ကျနော်/ကျမ ကြိုက် နှစ်သက်သော နိုင်ငံရေးပါတီတစ်ပါတီ/ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတစ်ဦးကို ထောက်ခံလိုသောကြောင့်/ရွေးချယ်လိုသောကြောင့်နှင့် ၁၅% က အပြောင်းအလဲဖြစ်ချင်သောကြောင့်ဟု စသည်ဖြင့် ဖြေဆိုကြပါသည်။

၂၀၁၈ ခုနှစ် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသမှုကို နှစ်ကြိမ် ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ ပထမအကြိမ် ကြေညာပြသမှုကို ဇူလိုင်လ ၉ ရက်မှ ၂၁ ရက်အထိ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ဒုတိယအကြိမ်ကြေညာပြသမှုကို အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်မှ ၁၄ ရက်အထိ ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ PACE နှင့် ဖန်တီးအိမ် အဖွဲ့ အနေဖြင့် ဇူလိုင်လတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် ပထမအကြိမ်မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသမှုကိုသာ စောင့်ကြည့်လေ့လာမှုပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ဒုတိယအကြိမ် မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသမှုကို စောင့်ကြည့်လေ့လာမှု မပြုလုပ်ခဲ့ပါ။

PACE အဖွဲ့ စစ်တမ်းကောက်ယူသူ ၁၂၁ ဦးက စောင့်ကြည့်လေ့လာခဲ့သည့် လစ်လပ်မဲဆန္ဒနယ် ၁၂ခု ရှိ မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသရာ နေရာပေါင်း ၁၂၁ ခုတို့တွင် စောင့်ကြည့်လေ့လာမှုများကို ဇူလိုင်လ ၉ ရက် မှ ၁၀ ရက်အထိ (၂ ရက်တာ) ပြုလုပ်ခဲ့ကြပါသည်။

မဲဆန္ဒရှင်အသိပညာပေးခြင်း

PACE နှင့် ဖန်တီးအိမ် အဖွဲ့မှ စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများ သည် မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသရာနေရာများ၏ အနီးတဝိုက် ကို စောင့်ကြည့်လေ့လာရာတွင် နေရာအများစု၌ မဲဆန္ဒရှင်အသိပညာပေးမှုနှင့် ပတ်သက်သည့် မည်သည့်ပစ္စည်းမှ မရှိကြသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ အများဆုံးတွေ့ရသည့် ပစ္စည်းအများစုမှာ ပိုစတာများဖြစ်ကြပါသည်။ ထို့အတူပင် နေရာအများစုတွင် ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်မှလွဲ၍ မည်သည့်အဖွဲ့အစည်းကမှ မဲဆန္ဒရှင် အသိပညာပေးလုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်နေသည်ကို မတွေ့ရချေ။ အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းများ၏ လှုပ်ရှားမှုကို နေရာအနည်းငယ်တွင်သာတွေ့ရပါသည်။ စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများ အနေဖြင့် မဲဆန္ဒရှင်စာရင်း ကြေညာပြသရာ နေရာအနီးတဝိုက်ကိုသာ စောင့်ကြည့် လေ့လာမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြသဖြင့် မဲဆန္ဒရှင် အသိပညာပေး ခြင်းဆိုင်ရာ သင်တန်းများနှင့် အစည်းအဝေးများသည် အခြားနေရာများ တွင် ဆောင်ရွက်ကောင်း ဆောင်ရွက်နေနိုင်ကြခြင်း လည်းဖြစ်နိုင်ပါသည်။

• မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသရာနေရာအများစု (၈၀%) တွင် မဲဆန္ဒရှင် အသိပညာပေးခြင်းနှင့် သက်ဆိုင်သည့် မည်သည့် ပစ္စည်းကိုမှ မတွေ့ရချေ။ သို့သော် နေရာများ၏ ၁၀% တွင် ပိုစတာများ၊ ၈% တွင် လော်စပီကာဖြင့်လိုက်လံ ဆော်ဩမှုများ ၊ ၃% တွင် လက်ကမ်းစာစောင်များနှင့် ၂% တွင် အခြားအသိပညာပေး ဆိုင်ရာ ပစ္စည်းများကို တွေ့ရပါသည်။
• မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသရာနေရာအများစု (၈၆%) တွင် မည်သည့်အဖွဲ့အစည်း/ပုဂ္ဂိုလ်ကမှ မဲဆန္ဒရှင်အသိပညာပေး လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်နေကြသည်ကို မတွေ့ရချေ။ အဓိကအားဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်အဖွဲ့ [ခွဲ] များကသာ ဆောင်ရွက်နေသည်ကို နေရာအချို့ (၁၄%) တွင်တွေ့ရပြီး နေရာများ၏ ၂% တွင် အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်း များက ဆောင်ရွက်နေသည်ကိုတွေ့ရပါသည်။

မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသမှုဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှု

မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသမှုဆိုင်ရာလုပ်ငန်းစဉ်များ၏ စီမံခန့်ခွဲမှုနှင့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများကို နားလည်သိရှိနိုင်ရန်အတွက် ကြေညာပြသရာနေရာများ၏ အခင်းအကျင်း၊ လိုအပ်သော ပစ္စည်းများရှိ/မရှိ၊ ဖွင့်လှစ်ချိန်၊ မဲဆန္ဒရှင်များဆောင်ရွက်လိုသော

ပြောင်းလဲမှုများကို တာဝန်ရှိသူများက လက်ခံပြုမူ ဆောင်ရွက်ရာတွင် ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်၏ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများနှင့် အညီ ဆောင်ရွက်ခြင်းရှိ/မရှိကို PACE နှင့် ဖန်တီးအိမ် အဖွဲ့တို့က စောင့်ကြည့်လေ့လာမှု များပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။

• ကြေညာပြသရာနေရာတော်တော်များများ (၈၆%) သည် သတ်မှတ်ထားသည့်နေ့ (ဇူလိုင်လ ၉ ရက်) တွင် စတင် ကြေညာပြသခဲ့ပြီး ကျန် ၁၄% ကမူ ၁၀ ရက်နေ့မှ စတင်ကြေညာပြသခဲ့သည်ကိုတွေ့ရပါသည်။
• ​ရွေးကောက်ပွဲဥပဒေမူဘောင်အရ မဲဆန္ဒရှင်တစ်ဦးသည် လက်ရှိနေရာတွင် ရက်ပေါင်း ၁၈၀ နှင့်အထက် ယာယီနေထိုင်သူဖြစ်ပါက ထိုနေရာတွင် မဲပေးခွင့်ရရှိမည်ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် အနည်းဆုံးရက်ပေါင်း ၁၈၀ ထက်မနည်း မဲဆန္ဒနယ်ပြင်ပရောက်ရှိနေသူများကို မည်သို့တွက်ချက်သနည်းဟု မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသရာနေရာများရှိ တာဝန်ရှိသူများကို မေးမြန်းရာ ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲများ၏ ၂၁% က ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမည့် (နိုဝင်ဘာလ ၃ ရက်) နေ့တွင် ရက်ပေါင်း ၁၈၀ ပြည့်သူဟုဖြေဆိုပါသည်။  ၁၂% က ရွေးကောက်ပွဲနေ့ကြေညာချိန် (မေလ ၁၈) တွင် ရက်ပေါင်း ၁၈၀ ပြည့်ပြီးသူများ၊ ၁၆% က ပထမအကြိမ်မဲဆန္ဒရှင်စာရင်း ကြေညာပြသချိန်ဟု ဖြေဆိုကြပါသည်။ ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲများ၏ သုံးပုံတစ်ပုံနီးပါး (၂၉%) ကမူ ယာယီနေထိုင်သူ မည်သူ့ကိုမှ မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းတွင်မထည့်ပါဟု ဖြေဆိုကြပါသည်။ ထိုကဲ့သို့ တွက်ချက်မှုပုံစံ တသမတ်တည်းမဖြစ်ခြင်းက နိုင်ငံသားများ၏ မဲပေးပိုင်ခွင့်ကို ဆုံးရှုံးစေနိုင်သည့်အပြင် ဥပဒေရှေ့မှောက်တွင် နိုင်ငံသားအားလုံး တန်းတူညီမျှခွင့်ရှိရမည် ဆိုသည့်စံနှုန်းကိုပါ ထိခိုက်စေပါသည်။
• မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသသည့်နေရာအများစု (၈၉%) တွင် လိုအပ်သည့် စာရွက်စာတမ်းများ ပြည့်စုံမှုရှိသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ သို့သော်လည်းကြေညာပြသရာနေရာများ၏ ၆% တွင်ပုံစံ ၄၊ ၆% တွင် ပုံစံ ၄-ဂ၊ ၇% တွင် ပုံစံ ၃၊ ၁၀% တွင် ပုံစံ ၃-က၊ ၁၀% တွင် ပုံစံ ၄-က နှင့် ၁၁% တွင် ပုံစံ ၄-ခ များ လိုအပ်နေသည်ကိုတွေ့ရပါသည်။
• ကြေညာပြသရာနေရာများ၏ ၈၆% သည် သက်ကြီးရွယ်အိုများနှင့် မသန်စွမ်းသူများအပါအဝင် မဲဆန္ဒရှင်များအားလုံး အလွယ်တကူ ကြည့်ရှုနိုင်ရန်အတွက် ပြင်ဆင်ခင်းကျင်းထားပါသည်။

အချက်အလက်များရှာဖွေရာတွင်လွယ်ကူမှု၊ ​စောင့်ကြည့်လေ့လာခွင့် နှင့် နိုင်ငံရေးပါတီများ၏ ပါဝင်မှု

• ကြေညာပြသရာနေရာများအားလုံးနီးပါး (၉၄%) တွင်တာဝန်ရှိသူများ ရှိနေကြပြီး အဆိုပါနေရာများအားလုံးနီးပါး တွင် တာဝန်ရှိသူများက မဲဆန္ဒရှင်များကို တန်းတူညီမျှ ကူညီဆောင်ရွက်ပေးကြပါသည်။
• ဆက်လက်၍ မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းတွင်အမည်ရှာဖွေမှုနှင့်ပတ်သက်၍ စစ်တမ်းကောက်ယူသူများ၏ သုံးပုံတစ်ပုံ (၃၂%) က လွယ်ကူသည်ဟု သတ်မှတ်ပြီး ၂၆% က ခက်ခဲသည်ဟုသတ်မှတ်ပါသည်။

• ကြေညာပြသရာနေရာအားလုံးတွင် PACE အဖွဲ့က အပြည့်အဝ စောင့်ကြည့်လေ့လာခွင့်ရရှိခဲ့ပြီး မဲဆန္ဒရှင်အချက်အလက်များရှာဖွေရာတွင်လည်း မည်သည့်တားမြစ်ချက်မှ မရှိခဲ့ပါ။
• မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသရာနေရာအားလုံးတွင် အချက်အလက်များ ကြည့်ရှုစစ်ဆေးခြင်း၊ ပြင်ဆင်ရန်တောင်းဆိုခြင်းနှင့် ကြေညာပြသခြင်းတို့နှင့်ပတ်သက်၍ မည်သည့် နှောင့်ယှက်မှု ခြိမ်းခြောက်မှုများကိုမှ မတွေ့ရပါ။
• မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသရာ နေရာအားလုံးတွင် မည်သည့် နိုင်ငံရေးပါတီ/ကိုယ်စားလှယ်လောင်း၏ ကိုယ်စားလှယ်များကိုမှ မတွေ့ရချေ။

၂၀၁၈ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၃ ရက် (စနေနေ့)တွင် ကျင်းပမည့် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲများအတွက် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးကာလအတွင်း ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ၏ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးလုပ်ငန်းစဉ်များ၊ တရားဝင်တိုင်တန်းမှုများ နှင့် မဲဆွယ်စည်းရုံးမှုပြုလုပ်ရာတွင် ကျင့်ဝတ်များနှင့် အညီ ဆောင်ရွက်မှု ရှိ/မရှိကို သိရှိလေ့လာနိုင်ရန်အတွက် PACE နှင့် ဖန်တီးအိမ်အဖွဲ့တို့က ကာလရှည်စောင့်ကြည့်လေ့လာသူ ၁၂ ဦးကို မဲဆန္ဒနယ် ၁၂ ခုသို့ စက်တင်ဘာလ ၃ ရက်မှ စတင်ကာ စေလွှတ်စောင့်ကြည့်လေ့လာစေခဲ့ပါသည်။

ယခုတွေ့ရှိချက်များသည် ကာလရှည်စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများက ပြုလုပ်ခဲ့သည့် ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲများအား အပတ်စဉ် တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုပေါင်း ၉၉ခု အပါအဝင် ရွေးချယ်ခံကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ သို့မဟုတ် ၎င်းတို့၏ တရားဝင်တာဝန်ပေးအပ်ထား သည့်ဝန်ထမ်းများအား အပတ်စဉ်တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှု  ၃၅၃ ခုမှ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတစ်ဦးချင်းစီ၏ သဘောထားအမြင်များနှင့် စောင့်ကြည့်လေ့လာမှုပြုလုပ်ခဲ့သည့် စုဝေးဟောပြောမှုပေါင်း ၂၅၈  ခု နှင့် မဲဆန္ဒရှင်များနှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုပေါင်း ၅၂၀ ခု ၏ တွေ့ရှိချက်များပင်ဖြစ်သည်။ ယခုအချက်အလက်များတွင် ပါတီဌာနချုပ်၏ အမြင်နှင့်လှုပ်ရှားမှုများ၊ ပါတီထောက်ခံသူ (သို့) ပါတီဝင် မဟုတ်သူများ၏ အမြင်များကို ထည့်သွင်းထားခြင်းမရှိပါ။ ထို့အပြင် တရားဝင်မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးကာလ မတိုင်မီကပါတီ (သို့) ကိုယ်စားလှယ်လောင်းက ပြုလုပ်ခဲ့သော လှုပ်ရှားမှုများကိုလည်း ထည့်သွင်းထားခြင်း မရှိပါ။

စောင့်ကြည့်လေ့လာခဲ့သည့် ရက်သတ္တပတ်တိုင်းတွင် ကာလရှည်စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများက ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်မှ တာဝန်ရှိသူများ၊ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ၊ မဲဆန္ဒရှင်များနှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့ပြီး မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးလှုပ်ရှားမှုများကို စောင့်ကြည့်လေ့လာမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ PACE နှင့် ဖန်တီးအိမ်အဖွဲ့မှ ကာလရှည်စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများက စောင့်ကြည့်လေ့လာခဲ့သည့် စုဝေးဟောပြောပွဲများနှင့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများကို တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုများအရ  စုဝေးဟောပြောပွဲတွင် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးအပေါ်အခြေခံပြီး ပုတ်ခတ်ပြောဆိုမှုနှင့်ပတ်သက်၍ ဖြစ်ရပ်တစ်ခုသာ တွေ့ရသည်ဟု သတင်းပို့ပြီး ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအပေါ်အခြေခံသည့် ပုတ်ခတ်ပြောဆိုမှုများကိုမူ မတွေ့ရဟု ဆိုပါသည်။ ယင်းကိစ္စများနှင့် ပတ်သက်၍ တိုင်ကြားမှု ၂ ခုလက်ခံရရှိခဲ့သည်ဟု ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲများက ဆိုပါသည်။ တိုင်ကြားမှုများမှာ NLD နှင့် USDP ပါတီများ၏ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးဆိုင်ရာ ပိုစတာများဖျက်စီးခံရခြင်း၊ NLD ပါတီက သမ္မတနှင့် နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံ ရုပ်ပုံများသုံးစွဲကာ မဲဆွယ်စည်းရုံးခြင်း၊ ကျေးရွာခေါင်းဆောင်က ကိုယ်စားလှယ်လောင်းအပေါ် ပုတ်ခတ်ပြောဆိုခြင်းနှင့် အစိုးရပိုင်အရင်းအမြစ်များကို သုံးစွဲခြင်းတို့နှင့် ပတ်သက်၍ တိုင်ကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။

ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများအနေဖြင့် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးလှုပ်ရှားမှုများပြုလုပ်ရာတွင် အဓိကအားဖြင့် စာရွက်စာတမ်းနှင့် ပစ္စည်းများ ဝေငှခြင်း (၆၆%)၊ စုဝေးဟောပြောပွဲများပြုလုပ်ခြင်း (၆၃%) နှင့်  ပိုစတာများချိတ်ဆွဲခြင်း (၄၆%) စသည်တို့ကို ပြုလုပ်ကြပါသည်။ တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့သည့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ၄၃ ဦးအနက် ၃၃ ဦးက မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးတာဝန်ခံများ ခန့်အပ်ထားသည်ဟုဖြေဆိုကြပြီး ယင်းတို့အနက် ၂ ဦးကသာ အမျိုးသမီးများဖြစ်ကြပါသည်။  စုဝေးဟောပြောမှုများမှာ အဓိကအားဖြင့် အများပြည်သူဆိုင်ရာနေရာများဖြစ်သည့် စျေး၊ ပန်းခြံ စသည့်နေရာများနှင့် ပါတီရုံးနှင့် နေအိမ်များတွင် ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်ကိုတွေ့ရပါသည်။ ဘာသာရေးနှင့် သက်ဆိုင်သည့်နေရာတွင်ပြုလုပ်သည့် စုဝေးဟောပြောမှုအချို့ရှိသည် ကိုလည်းတွေ့ရပါသည်။ အမျိုးသမီးများကို အဓိကထားသည့် မဲဆန္ဒရှင်အသိပညာပေးလုပ်ငန်းများကို လစ်လပ်မဲဆန္ဒနယ် ၁၂ ခုအနက် ၄ ခုတွင်သာတွေ့ရပါသည်။

မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးမူဝါဒများ

PACE နှင့် ဖန်တီးအိမ်အဖွဲ့တို့၏ ကာလရှည်စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများက  ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများကို ၎င်းတို့၏ မဲဆန္ဒနယ်အတွက် ဦးစားပေး မူဝါဒလုပ်ငန်းစဉ်များထဲမှ အဓိကလုပ်ငန်းစဉ် ၃ ခု၊ တိုင်းဒေသကြီး/ပြည်နယ် (သို့) တစ်နိုင်ငံလုံးအတွက် ဦးစားပေးမူဝါဒလုပ်ငန်းစဉ် ၃ ခု နှင့် အမျိုးသမီးများ၏ လူမှုဘဝ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာမူဝါဒလုပ်ငန်းစဉ် ၃ ခု ကိုမေးမြန်းခဲ့ရာ ဖြေဆိုသူကိုယ်စားလှယ်လောင်း ၄၃ ဦး၏ဖြေဆိုမှုများအရ  ဦစားပေးလုပ်ငန်းစဉ်များကို အောက်ပါအတိုင်း တွေ့ရှိရသည်။ ကာလရှည်စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများသည် အချက်အလက်များကို ပါတီအမျိုးအစား လေးမျိုးဖြစ်သည့်  USDP ပါတီ၊ NLD ပါတီ၊ မဲဆန္ဒနယ်အတွင်းအခြားပါတီကြီး နှင့် ပါတီငယ် သို့မဟုတ် တစ်သီးပုဂ္ဂလ စသည်ဖြင့်ခွဲခြား၍ စုဆောင်းခဲ့ပါသည်။ မဲဆန္ဒနယ်အတွင်း အခြားပါတီကြီးအမျိုးအစားတွင် ရှမ်းအမျိုးသားများဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီ (SNLD)၊ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအင်အားစုပါတီ (NDF)၊ တိုင်းရင်းသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးပါတီ (NUP) စသဖြင့် ပါဝင်ပါသည်။

မဲဆန္ဒနယ်အတွက် ဦးစားပေး မူဝါဒလုပ်ငန်းစဉ်များ

ကိုယ်စားလှယ်လောင်းအသီးသီးအား ၎င်းတို့၏ မဲဆန္ဒနယ်အတွက် ဦးစားပေးမူဝါဒလုပ်ငန်းစဉ်များထဲမှ အဓိကလုပ်ငန်းစဉ် ၃ ခု ကိုမေးမြန်းခဲ့ရာတွင်  ပါတီအမျိုးအစားလေးမျိုးလုံးတွင် လယ်သမားအရေးကို  ဦးစားပေး မူဝါဒလုပ်ငန်းစဉ်အဖြစ် သတ်မှတ်ကြ သည်။ အောက်ပါဇယားတွင် ပါတီအမျိုးအစားအလိုက် ဦးစားပေးမူဝါဒလုပ်ငန်းစဉ်များကို အသေးစိတ်လေ့လာနိုင်ပါသည်။

ပြည်နယ်/တိုင်းဒေသကြီးနှင့် တစ်နိုင်ငံလုံးအတွက် ဦးစားပေးမူဝါဒလုပ်ငန်းစဉ်များ

ဆက်လက်၍ ရွေးချယ်ခံကိုယ်စားလှယ်လောင်းအသီးသီးအား ၎င်းတို့၏ ပြည်နယ်/တိုင်းဒေသကြီး နှင့် တစ်နိုင်ငံလုံးအတွက် ဦးစားပေးမူဝါဒ လုပ်ငန်းစဉ်များထဲမှ အဓိကလုပ်ငန်းစဉ် ၃ ခု ကိုမေးမြန်းခဲ့ရာတွင်  ပါတီအမျိုးအစားလေးမျိုးလုံးတွင် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး နှင့် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးကို ဦးစားပေးမူဝါဒလုပ်ငန်းစဉ်အဖြစ်သတ်မှတ်ကြသည်။ အောက်ပါဇယားတွင်ပါတီအမျိုးအစားအလိုက် ဦးစားပေးမူဝါဒလုပ်ငန်းစဉ်များကို အသေးစိတ် လေ့လာနိုင်ပါသည်။

အမျိုးသမီးဆိုင်ရာ ဦးစားပေးမူဝါဒလုပ်ငန်းစဉ်များ

ထို့အပြင်ကိုယ်စားလှယ်လောင်းအသီးသီးအား ၎င်းတို့၏ အမျိုးသမီးဆိုင်ရာ ဦးစားပေးမူဝါဒလုပ်ငန်းစဉ်များထဲမှ အဓိကလုပ်ငန်းစဉ် ၃ ခု ကိုမေးမြန်းခဲ့ရာတွင် ပါတီအမျိုးအစားလေးမျိုးလုံးက အမျိုးသမီးများ တန်းတူအခွင့်အရေးရရှိရေး နှင့် အမျိုးသမီးနှင့် ကလေးများလုံခြုံရေးကို ဦးစားပေး မူဝါဒလုပ်ငန်းစဉ်အဖြစ် အများဆုံး သတ်မှတ်ကြသည်။   အောက်ပါဇယားတွင်ပါတီအမျိုးအစားအလိုက် ဦးစားပေးမူဝါလုပ်ငန်းစဉ်များကို အသေးစိတ်လေ့လာနိုင်ပါသည်။

မဲဆွယ်စည်းရုံးမှုဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုများ

မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးတွင် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများက အသုံးပြုသည့် လူအင်အား

မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးတွင် လုပ်အားပေးလူအင်အားအသုံးပြုမှုနှင့် ပတ်သက်၍  PACE နှင့် ဖန်တီးအိမ်အဖွဲ့တို့၏ ကာလရှည်စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများက  လစ်လပ်မဲဆန္ဒနယ် ၁၂ ခုတွင် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မည့် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ပါတီ၊ ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ၊ အခြားပါတီကြီးနှင့် တစ်သီးပုဂ္ဂလကိုယ်စားလှယ်လောင်း ၄၃ ဦး ကို ရက်သတ္တပတ် ၈ ပတ်တွင်း ၃၅၃ ကြိမ်တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့ပါသည်။  မဲဆန္ဒနယ်များတွင် စောင့်ကြည့်လေ့လာသူအသီးသီး သည်   အပတ်စဉ်တိုင်း၌ တူညီသော အခြားပါတီကြီးနှင့် ပါတီငယ် သို့မဟုတ် တစ်သီးပုဂ္ဂလ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ ကိုတွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

• ဖြေဆိုသူကိုယ်စားလှယ်လောင်း ၄၃ ဦးအနက် ၃၃ ဦး (၇၇%) က မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးအတွက် တာဝန်ခံ ခန့်အပ်ထားပါသည်ဟု ဖြေဆိုပြီး ၉ ဦး (၂၁%) က ခန့်အပ်ထားခြင်းမရှိဟုဖြေဆိုကာ ၁ ဦးက ဖြေဆိုရန်ငြင်းဆန်ပါသည်။
• ခန့်အပ်ထားသည့် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးတာဝန်ခံများအနက် ၃၁ ဦး (၉၄%) မှာ အမျိုးသားများဖြစ်ပြီး ၂ ဦး (၆%) ကသာ အမျိုးသမီးဖြစ်သည်ကို တွေ့ရပါသည်။
• မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးတွင် အသုံးပြုခဲ့သည့် လုပ်အားပေးအရေအတွက်နှင့် ပတ်သက်၍ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများအသုံးပြုခဲ့သည့် အပတ်စဉ် လူအင်အားသုံးစွဲမှုမှာ USDP နှင့် NLD တို့က အခြားပါတီကြီးနှင့် ပါတီငယ်/တစ်သီးပုဂ္ဂလ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများထက် ပိုမိုများပြားပါသည်။ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးကာလ တစ်လျှောက်လုံးတွင် လုပ်အားပေးလုံးဝ အသုံးမပြုသည့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းနှစ်ဦး (၅%) သာရှိပါသည်။ အပတ်စဉ်လုပ်အားပေးအသုံးပြုသည့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ၁၇ဦး (၃၉%) ရှိပြီး ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ၂၅ဦး (၅၇%) ကမူ လုပ်အားပေးများကို မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးကာလအတွင်း အချို့သောအချိန်များတွင်သာ အသုံးပြုခဲ့သည်။

မဲဆွယ်စည်းရုံးရေး နည်းနာများ

အပတ်စဉ်တိုင်း၌ ကာလရှည်စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများက ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ၄၃  ဦးကို ပြီးခဲ့သောသီတင်းပတ်အတွင်း အသုံးပြုခဲ့သည့် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးနည်းလမ်းများကိုမေးမြန်းခဲ့သည်။ အောက်ပါအချက်အလက်များသည် သီတင်းပတ် ၈ ပတ် အတွင်း ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများအသုံးပြုခဲ့သည့် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးဆိုင်ရာနည်းနာများကို ခွဲခြားစိတ်ဖြာတွေ့ရှိချက်များဖြစ်ပါ သည်။ ထိုအချက်အလက်များတွင် ပါတီဌာနချုပ်မှ ခေါင်းဆောင်များ၏ သီးခြားလှုပ်ရှားမှုများနှင့် ပါတီထောက်ခံသူများမှ ကမကထပြုလုပ်သည့် လှုပ်ရှားမှုများ မပါဝင်ပါ။

• ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ အများဆုံးအသုံးပြုခဲ့သည့် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးနည်းလမ်းမှာ လက်ကမ်းစာစောင်များဝေငှ​ခြင်း (၆၆%) ဟုဖြေဆိုပြီး ၊ လူထုဟောပြောပွဲများ (၆၃%) နှင့် ပိုစတာများချိတ်ဆွဲခြင်း (၄၆%) စသည့်ပုံစံများမှာလည်း အသုံးပြုမှု အများဆုံး နည်းလမ်းများ ဖြစ်ပါသည်။  ထို့အပြင် စီတန်းလှည့်လည်ခြင်းအသံချဲ့စက်အသုံးပြုခြင်း(၂၇%)၊ တစ်အိမ်တက်ဆင်းစည်းရုံးခြင်း (၂၂%)နှင့်   လူမူကွန်ရက်မှတဆင့်မဲဆွယ်စည်းရုံးခြင်း (၁၁%) ဟုလည်း ဖြေဆိုကြပါသည်။
• အခြားနည်းပညာများဖြစ်သည့် အီးမေးလ်များပို့ခြင်း၊ SMS ပို့ခြင်း၊ ဖုန်းခေါ်ခြင်း၊ Viber၊ မီဒီယာများနှင့် အင်တာဗျူးခြင်း နည်းကိုအသုံးပြုမှုကို ၁% အောက်တွင်သာ တွေ့ရှိရပါသည်။

စုဝေးဟောပြောပွဲများ ကျင်းပပြုလုပ်သည့်နေရာ

PACE နှင့် ဖန်တီးအိမ်အဖွဲ့တို့၏ စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများက မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးကာလ တစ်လျှောက်လုံး၌  ရပ်ကွက်များ (မြို့ပြ) တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် စုဝေးဟောပြောမှု ၁၁၀ ခု နှင့် ကျေးရွာများ (ကျေးလက်) တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် စုဝေးဟောပြောမှု ၁၄၈ ခု စုစုပေါင်း  ၂၅၈ ခုကို စောင့်ကြည့်လေ့လာခဲ့ပါသည်။

• စောင့်ကြည့်လေ့လာခဲ့သည့် စုဝေးဟောပြောပွဲများအနက် အများစုမှာ ပန်းခြံ/စျေးစသည့် အများနှင့်သက်ဆိုင်သောနေရာများ (၃၈%)၊ ကိုယ်ပိုင် ရုံးခန်း/နေအိမ်များ (၃၀%)၊ ဘာသာရေးနှင့် သက်ဆိုင်သည့်နေရာများ (၁၇%) နှင့် ပါတီရုံးများ (၇%) တွင် ပြုလုပ်ကြသည်ကို တွေ့ရသည်။ အားကစားရုံ/ကွင်းများတွင် ပြုလုပ်သည်ကို (၂%) သာတွေ့ရှိရပြီး အစိုးရပိုင်နေရာ/ အဆောက်အဦများတွင်လည်း (၂ %) သာတွေ့ ရသည်။
• ပါတီငယ်/တစ်သီးပုဂ္ဂလ  ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများက အများနှင့်သက်ဆိုင်သောနေရာများ (ပန်းခြံ၊ ဈေး စသဖြင့်) ကို USDP၊ NLD နှင့် အခြားပါတီကြီးများ ထက်ပို၍ အသုံးများပါသည်။
• စောင့်ကြည့်လေ့လာခဲ့သော စုဝေးဟောပြောပွဲများတွင် “အခြားပါတီကြီး” က USDP ၊ NLD နှင့် ပါတီငယ်/ တစ်သီးပုဂ္ဂလ များထက် ဘာသာရေးနှင့် ဆိုင်သည့်နေရာများကို ပို၍အသုံးများသည်ကိုတွေ့ရသည်။

စုဝေးဟောပြောပွဲတွင် ပါဝင်ဟောပြောသည့်ပုဂ္ဂိုလ်

• စောင့်ကြည့်လေ့လာခဲ့သော စုဝေးဟောပြောမှုများ၏ အများစု (၉၃%) တွင် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများကိုယ်တိုင် ဟောပြောသည်ကိုတွေ့ရပြီး  ၄၇% တွင် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း၏ ကိုယ်စားလှယ်များ/ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေး တာဝန်ခံများ၊ ၄၃% တွင် ပါတီခေါင်းဆောင်များနှင့် ၉% တွင် ထင်ရှားကျော်ကြားသူများ ပါဝင်ဟောပြောကြသည်ကို တွေ့ရသည်။ ရပ်ရွာခေါင်းဆောင် ၂ % ခန့်နှင့် ဒေသအာဏာပိုင် ၁ % သာပါဝင်ဟောပြောကြသည်ကို တွေ့ရပြီး၊ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင် ၁% အောက်သာ ပါဝင်ပါသည်။

စုဝေးဟောပြောပွဲများတွင်ဝေငှခဲ့သော ပစ္စည်းများ

• စောင့်ကြည့်လေ့လာခဲ့သော စုဝေးဟောပြောပွဲအများစုတွင် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများက တရားဝင်ပုံနှိပ်ထားသည့် စာရွက်စာတမ်းဝေငှမှုများ (၈၅%) ကို အများဆုံးတွေ့ရသည်။ အစားအသောက် (၂၄%) နှင့် ပါတီ အထိမ်းအမှတ်ပစ္စည်းများ (၂၄%) စသည့် ပစ္စည်းများဝေငှသည်ကိုလည်း တွေ့ရသည်။ ၅% တွင်မူ မည်သည့်ပစ္စည်းမှ ဝေငှခြင်း မရှိသည်ကို တွေ့ရသည်။ စောင့်ကြည့်လေ့လာခဲ့သော ပါတီအမျိုးအစား ၄ မျိုးလုံးတွင် ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့် ဝေငှခဲ့သောပစ္စည်းအမျိုးအစားများ ကွာဟမှု သိပ်မရှိပါ။ အစားအစာဝေငှခဲ့မှုများတွင် NLD ပါတီက အများဆုံး​ဖြစ်ပြီး USDP ပါတီနှင့် အခြားပါတီကြီးတို့က ဒုတိယအများဆုံးဖြစ်ကြပါသည်။

ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆိုင်ရာ ပုတ်ခတ်ပြောဆိုမှု၊ လှုံ့ဆော်မှုများ

မဲဆွယ်စည်းရုံးရေး စုဝေးဟောပြောပွဲများတွင် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆိုင်ရာ ပုတ်ခတ်လှုံ့ဆော်သည့် ဟောပြောမှုများပြုလုပ်ခြင်း ရှိ/မရှိကိုလည်း စောင့်ကြည့်လေ့လာခဲ့ပါသည်။ သို့သော်လည်း စုဝေးဟောပြောပွဲပြင်ပတွင် ပြောဆိုမှုများနှင့် အခြားသောပါတီ ထောက်ခံသူ/ခေါင်းဆောင်များ၏ ပြောဆိုမှုများကို စောင့်ကြည့်လေ့လာခြင်း မပြုလုပ်ခဲ့ပါ။

• စောင့်ကြည့်လေ့လာခဲ့သော စုဝေးဟောပြောပွဲများတွင်  မည်သည့်ကိုယ်စားလှယ်လောင်းကမှ အခြားကိုယ်စားလှယ်လောင်းများကို ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆိုင်ရာ ပုတ်ခတ်ပြောဆိုမှုများနှင့် လှုံ့ဆော်မှုများ ပြုလုပ်သည်ကို မတွေ့ရပါ။
• စောင့်ကြည့်လေ့လာခဲ့သော စုဝေးဟောပြောပွဲများတွင်  မည်သည့်ကိုယ်စားလှယ်လောင်းကမှ နိုင်ငံပိုင်ယာဉ်နှင့် အခြားအရင်းအမြစ်များအသုံးပြုခဲ့ခြင်းကို မတွေ့ရှိရပါ။ ပါတီငယ် သို့မဟုတ် တစ်သီးပုဂ္ဂလ ကိုယ်စားလှယ်လောင်း၏ စုဝေးဟောပြောပွဲတွင် ဝင်ရောက်နှောင့်ယှက်မှုတစ်ခု ဖြစ်ပွားခဲ့သည်ကိုတွေ့ခဲ့ရပါသည်။

ပြဿနာများနှင့် ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့ရမှု

ကာလရှည်စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများက ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ၄၃ ဦးကို တွေ့ဆုံမေးမြန်းရာတွင် ၎င်းတို့အနေဖြင့် ပြဿနာများနှင့် တွေ့ကြုံရခြင်း ရှိ/မရှိ ကိုလည်း မေးမြန်းခဲ့ရာ ကိုယ်စားလှယ်လောင်း အများစုအနေဖြင့် မည်သည့်ပြဿနာမှ ကြုံတွေ့ခဲ့ရခြင်းမရှိသော်လည်း အချို့ကိုယ်စားလှယ်လောင်း အနည်းငယ်တို့တွင် ပြဿနာအချို့ ကြုံတွေ့ခဲ့သည်။

• တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့မှုများ၏ ၃% တွင် ကိုယ်စားလှယ်များက ၎င်းတို့အနေဖြင့် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးလုပ်ငန်းများတွင် နှောင့်ယှက်ခံရမှု ရှိသည်ဟု ပြောဆိုပါသည်။
• တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့မှုများ၏ ၂ % တွင် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများက ၎င်းတို့၏ ပိုင်ဆိုင်မှု သို့မဟုတ် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေး ပစ္စည်းများ ဖျက်ဆီးခံရမှုများရှိပါသည်ဟု ဖြေဆိုသည်။
• မိသားစု သို့မဟုတ် မိတ်ဆွေများနှင့် ပြဿနာဖြစ်ခြင်း ရှိပါသည်ဟု ဖြေဆိုမှု ၂ ခု ရှိပြီး အလုပ်အကိုင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများနှင့် ပတ်သက်၍ ၂ ခု ရှိပါသည်ဟုဖြေဆိုသည်။
• တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုများ၏ ၅%တွင် လူထုဟောပြောပွဲနှင့် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးလုပ်ငန်းများ နှင့်ပတ်သက်ပြီး အချိန် သို့မဟုတ် ရက် အပြောင်းအလဲ လုပ်ရန် တောင်းဆိုခံရမှုများ ရှိပါသည်ဟု ဖြေဆိုသည်။ ၃% တွင် နေရာအပြောင်းအလဲလုပ်ရန် တောင်းဆိုခံရမှုများ ရှိပါသည်ဟု ဖြေဆိုသည်။ ထိုအပြောင်းအလဲလုပ်ရန်တောင်းဆိုမှုများမှာ ရသေ့တောင်မြို့နယ် (ရခိုင်ပြည်နယ်) နှင့် တမူးမြို့နယ် (စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး) တို့တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ပါတီအမျိုးအစား ၄ မျိုးလုံးအပေါ်သက်ရောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။
• တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှု ၂ ခုတွင် ပါတီငယ် သို့မဟုတ် တစ်သီးပုဂ္ဂလကိုယ်စားလှယ်လောင်းများက စုဝေးဟောပြောမှုကို ဖျက်သိမ်းခိုင်းမှုများရှိသည်ဟု ဖြေဆိုပါသည်။
• တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုများ၏ ၂% တွင် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အခြားပြဿနာ ကြုံတွေ့ခဲ့ရမှုများလည်းရှိသည် ဟုဖြေဆိုသည်။
• တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှု ၁ ခုတွင်မူ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတစ်ဦးက ၎င်းအနေဖြင့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ခြိမ်းခြောက်ခံရမှုများရှိ သည်ဟု ဖြေဆိုပါသည်။
• တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှု၏ ၄% တွင် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည့်ပြဿနာများနှင့်ပတ်သက်၍ တရားဝင်စာဖြင့် စောဒကတက်တိုင်တန်းမှု များ ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု ဖြေဆိုပါသည်။

မဲဆွယ်စည်းရုံးရေး/လူထုဟောပြောပွဲများနှင့် ပတ်သက်သည့် တိုင်ကြားမှုများ

စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများသည် စောင့်ကြည့်လေ့လာသည့် လစ်လပ်မဲဆန္ဒနယ် ၁၂ ခု၏ မြို့နယ်အသီးသီးမှ ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲများကိုလည်း မဲဆွယ်စည်းရုံးရေး/လူထုဟောပြောပွဲများနှင့် ပတ်သက်သည့် တိုင်ကြားမှုများ မည်ရွေ့မည်ပုံရှိသည်ကို အပတ်စဉ်တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့ရာ တိုင်ကြားမှု အရေအတွက်၊ တိုင်ကြားသည့်ပါတီ အမျိုးအစား နှင့် တိုင်ကြားခံရသည့် လူအမျိုးအစားများကို အောက်ပါဇယားအတိုင်းတွေ့ရပါသည်။

တိုင်ကြားမှုနှင့်ပတ်သက်၍ မသိပါ (သို့) ဖြေဆိုရန်ငြင်းဆန်ခဲ့သည့် အကြိမ်အနည်းငယ် ၄ ကြိမ်ခန့်ရှိခဲ့ပါသည်။

တိုင်ကြားခဲ့သည့် အကြောင်းအရာများကိုဆက်လက်မေးမြန်းရာ အောက်ပါအတိုင်းတွေ့ရသည်။

အမျိုးသမီးမဲဆန္ဒရှင်များအတွက် အသိပညာပေးလှုံ့ဆော်ခြင်း

PACE နှင့် ဖန်တီးအိမ် အဖွဲ့တို့မှ စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများက မဲဆန္ဒရှင်အသိပညာပေးလှုံ့ဆော်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ အမျိုးသမီးများအတွက် သီးသန့် အစီအစဉ်ဆွဲပြီး အသိပညာပေး လှုံ့ဆော်မှုများ ပြုလုပ်ခြင်းရှိ/မရှိကို ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲများနှင့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများကို တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့ပါသည်။

• တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှု၏ ၉% တွင် ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲများက ကော်မရှင်အနေဖြင့် အမျိုးသမီးတွေ မဲလာပေးဖို့ သီးသန့် အစီအစဉ်ဆွဲပြီး အသိပညာပေး လှုံ့ဆော်မှုတွေပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်ဟု ပြောဆိုပါသည်။ ပြုလုပ်သည်ဟု ဖြေဆိုမှုများမှာ အုတ်တွင်း (ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး)၊ မတူပီမြို့နယ် (ချင်းပြည်နယ်)၊ တမူးမြို့နယ် (စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး)၊ ဆိပ်ကမ်းမြို့နယ် (ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး) တို့မှ ဖြစ်ကြပါသည်။
• ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများကို မေးမြန်းရာတွင်လည်း တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့သောကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ၏ (၇%) ခန့်ကသာ အမျိုးသမီးတွေ မဲလာပေးဖို့ သီးသန့် အစီအစဉ်ဆွဲပြီး အသိပညာပေး လှုံ့ဆော်မှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်ဟု ပြောဆိုပါသည်။ ထိုကဲ့သို့ အစီအစဉ်များရှိသည်ဟု ပြောဆိုသော ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများမှာ မတူပီ၊ မြစ်ကြီးနား၊ တမူးနှင့် ဆိပ်ကမ်းမဲဆန္ဒနယ်တို့မှ ဖြစ်ကြပါသည်။

မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးလှုပ်ရှားမှုများအပေါ် နိုင်ငံသားများ၏ သဘောထားအမြင်

မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးကာလတစ်လျှောက်လုံးတွင် PACE နှင့် ဖန်တီးအိမ်အဖွဲ့တို့မှ ကာလရှည်စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများက သာမန်အမျိုးသား၊ သာမန်အမျိုးသမီး၊ လူငယ်၊ တိုင်းရင်းသားလူနည်းစုနှင့် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား သို့မဟုတ် ဝင်ငွေနည်းလုပ်သား စသဖြင့် မဲဆန္ဒရှင်ပေါင်း ၅၂၀ ဦးကို မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးလှုပ်ရှားမှုများနှင့် ပတ်သက်၍ ၎င်းတို့၏ အမြင်များကို တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။

• တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုတွင် ပါဝင်ဖြေဆိုခဲ့သူများ၏ ၇၈% က ၎င်းတို့အနေဖြင့် အမျိုးသမီးများကို အဓိကထားသည့် မဲဆန္ဒရှင်အသိပညာပေးလုပ်ငန်းများကို မတွေ့ရပါဟု ဖြေဆိုကြပါသည်။
• ဆက်လက်၍ ဖြေဆိုသူများကို ၎င်းတို့၏ နယ်မြေအတွင်း မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးလှုပ်ရှားမှုများကို တွေ့မြင်ရပါသလားဟု မေးမြန်းရာ ဖြေဆိုခဲ့သူများ၏ ထက်ဝက်ကျော် (၅၄%) က အနည်းအကျဉ်း (၁-၅ ခု) သာတွေ့ရသည်ဟုဖြေဆိုပြီး ၁၇% က လှုပ်ရှားမှုအချို့ (၆-၁၀ ခု) နှင့် ၁% အောက်က အများအပြား (၁၀ ခုအထက်) တွေ့ရသည်ဟု ဖြေဆိုကြပါသည်။  ဖြေဆိုခဲ့သူများ၏ ၁၀% ကမူ ၎င်းတို့နယ်မြေအတွင်း မည်သည့် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးလှုပ်ရှားမှုမျိုးကိုမှ မတွေ့ရဟုဖြေဆိုပြီး ၁၇% က မသိပါဟုဖြေဆိုကြပါသည်။
• တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုတွင် ပါဝင်ဖြေဆိုခဲ့သူများ၏ ၇၆% က မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးလှုပ်ရှားမှုများတွင် စာရွက်စာတမ်းများ/ပစ္စည်းများ ဝေငှသည်ကိုတွေ့ရှိပါသည်ဟု ဖြေကြားကြပြီး ၆၇% က စုဝေးဟောပြောမှုများ၊ ၄၉% က အသံချဲ့စက်များဖြင့် လိုက်လံစည်းရုံးခြင်း၊ ၃၁% က ပိုစတာများချိတ်ဆွဲခြင်း၊ ၁၇% က တစ်အိမ်တက်ဆင်း လိုက်လံစည်းရုံးခြင်း နှင့် ၁၃% က လူမှုကွန်ရက်များ ဖေ့စ်ဘုတ်များကို အသုံးပြုကာ စည်းရုံးမှုများ ပြုလုပ်ကြသည်ကိုတွေ့ ရသည်ဟု ဖြေဆိုကြပါသည်။
• ဆက်လက်၍ဖြေဆိုသူများကို စုဝေးဟောပြောပွဲများကို တက်ရောက်ခဲ့ပါသလားဟုမေးမြန်းရာ ဖြေဆိုခဲ့သူများ၏ ၅၂% က မည်သည့် စုဝေးဟောပြောပွဲကိုမှ မတက်ရောက်ခဲ့ပါဟု ဖြေဆိုခဲ့ပြီး ၄၇% က မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးကာလတစ်လျှောက် လုံး အနည်းဆုံး စုဝေးဟောပြောပွဲတစ်ခုကို တက်ရောက်ခဲ့ပါသည်ဟု ဖြေဆိုကြပါသည်။
• ဖြေဆိုသူများကို ၎င်းတို့အနေဖြင့် ပါတီတစ်ခုခုကို ထောက်ခံအားပေးသောကြောင့် ပြဿနာများနှင့် ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့ရပါသလားဟုမေးမြန်းရာ ဖြေဆိုခဲ့သူများ၏ ၈၂% က မည်သည့် ပြဿနာမှ မတွေ့ရပါဟုဖြေဆိုကာ ၁% ကမူ မိသားစု သို့မဟုတ် မိတ်ဆွေအပေါင်းအသင်းများနှင့် ပြဿနာဖြစ်သည်ဟု ဖြေဆိုပါသည်။
• ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲအပေါ်စိုးရိမ်ပူပန်မှုနှင့် ပတ်သက်၍မူ ဖြေဆိုခဲ့သူများ၏ ၅၉% က မည်သည့် စိုးရိမ်စရာမှ မရှိပါဟုဖြေဆိုပြီး ၁၆% က မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းမှန်ကန်မှု၊ ၁၃% က ကော်မရှင်၏ဘက်လိုက်မှု၊ ၁၀% က မဲမသမာမှုများ၊ ၉% က ရွေးကောက်ပွဲနေ့ စီမံခန့်ခွဲမှု၊ ၆% ကမဲရုံတည်နေရာ၊ ၃% က ဘာသာရေးနှင့် လူမျိုးရေးအပေါ်အခြေခံသည့် ခွဲခြားဆက်ဆံမှု နှင့် ၃% က ပုဂ္ဂလိကလုံခြုံမှုနှင့် ဘေးရန်ကင်းမှု တို့နှင့် ပတ်သက်ပြီး စိုးရိမ်ပူပန်ပါသည် ဟုဖြေဆိုကြပါသည်။

နိုဝင်ဘာ ၁ ရက်နှင့် ၂ ရက်နေ့များတွင်  မဲဆန္ဒနယ်တွင်းကြိုတင်မဲပေးမှုဖြစ်စဉ်ကို စောင့်ကြည့်လေ့လာနိုင်ရန်အတွက် ရပ်ကွက်နှင့် ကျေးရွာ ၁၆ ခုတွင် ကာလရှည်စောင့်ကြည့်လေ့လာသူ ၁၁ ဦးကို PACE နှင့် ဖန်တီးအိမ်အဖွဲ့တို့က တာဝန်ပေးခဲ့သည်။ ကော်မရှင် အဖွဲ့ခွဲရုံးများတွင် ကြိုတင်မဲပေးခြင်းဖြစ်စဉ်နှင့် ကြိုတင်မဲလိုက်လံကောက်ယူသည့် ဖြစ်စဉ်နှစ်ခုစလုံး၏ အရည်အသွေးကို ဆန်းစစ် လေ့လာခဲ့သည်။ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်မှ ကြိုတင်မဲပေးခြင်းနှင့် ပတ်သက်သည့် အချိန်စာရင်းကို ကြိုတင်မဲပေးခြင်း မစတင်မီ ရက်အနည်းငယ်တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သဖြင့် နိုဝင်ဘာ ၁ ရက်မတိုင်မီ ကြိုတင်မဲပေးခြင်းကို စောင့်ကြည့်လေ့လာရန်အတွက် ပြင်ဆင်မှု ပြုလုပ်ရန် အချိန်မလုံလောက်သဖြင့် စောင့်ကြည့်လေ့လာမှု ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့ခြင်းမရှိပါ။ ထို့အပြင် အစိုးရအဖွဲ့အစည်းများက ဦးစီးကျင်းပသည့် မဲဆန္ဒနယ်ပြင်ပကြိုတင်မဲပေးခြင်းလုပ်ငန်းမှာလည်း အချိန်စာရင်းနှင့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းဆိုင်ရာ ပွင့်လင်းမြင်သာမှု မရှိသဖြင့် စောင့်ကြည့်လေ့လာနိုင်ခဲ့ခြင်းမရှိပါ။ ၂ ရက်တာစောင့်ကြည့်လေ့လာမှုများမှ အဓိကတွေ့ရှိချက်များမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်။

• ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲရုံးတွင် ကြိုတင်မဲပေးမှုနှင့် ကြိုတင်မဲလိုက်လံ ကောက်ယူသည့်ဖြစ်စဉ်နှစ်ခုစလုံးတွင် စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများအနေဖြင့် ကန့်သတ်မှုများမရှိဘဲ စောင့်ကြည့်လေ့လာခွင့် ရခဲ့သည်။

• ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲရုံးတွင် ကြိုတင်မဲပေးမှုနှင့် ကြိုတင်မဲလိုက်လံကောက်ယူသည့် ဖြစ်စဉ်နှစ်ခုစလုံး၌ မဲဆန္ဒရှင်များသည် လျှို့ဝှက်ဆန္ဒမဲပေးခွင့်ရရှိခဲ့သည်။
• စောင့်ကြည့်လေ့လာမှုပြုလုပ်ခဲ့သည့် ရပ်ကွက်/ကျေးရွာများတွင် ကြိုတင်မဲလိုက်လံကောက်ယူခဲ့သည့် ၁၂ ခုမှာ မဲဆန္ဒရှင်များ၏ နေအိမ်တွင်ဖြစ်ပြီး ၃ ခုမှာ အဖွဲ့အစည်းများ (ဆေးရုံ၊ ဘိုးဘွားရိပ်သာ စသဖြင့်) နှင့် ၁ ခုမှာ အစိုးရဌာနများ (ရုံးများ၊ စစ်တန်းလျားများ) ဖြစ်ကြပါသည်။
• ကြိုတင်မဲလိုက်လံကောက်ယူခဲ့ရသည့် လူပုဂ္ဂိုလ်များအနက် ၁၁ ဦးမှာ နာမကျန်းပုဂ္ဂိုလ်များ၊ ၁၂ ဦး မှာ သက်ကြီးရွယ်အိုများ၊ ၁၀ ဦးမှာ မသန်စွမ်းများ၊ ၂ ဦးမှာရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်မှ တာဝန်ရှိသူ နှင့် ၄ ဦးမှာ စစ်မှုထမ်း များဖြစ်ကြပါသည်။
• စောင့်ကြည့်လေ့လာခဲ့သည့် ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲရုံး ၁၆ ခုတွင် လာရောက်ကြိုတင်မဲပေးကြသူများမှာ အဓိကအားဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်မှ တာဝန်ရှိသူများ (၁၁ ဦး)၊ ရွေးကောက်ပွဲနေ့တွင် ခရီးသွားမည့် နိုင်ငံသားများ (၈ ဦး) နှင့် သက်ကြီးရွယ်အိုများ (၇ ဦး) တို့ဖြစ်ကြပါသည်။ ထို့အပြင် နာမကျန်းဖြစ်နေသူ ၅ ဦး၊ အစိုးရဝန်ထမ်း ၅ ဦးနှင့် မသန်စွမ်း ၃ ဦးတို့လည်း ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲရုံးများတွင် ကြိုတင်မဲ ပေးခဲ့ကြသည်ကိုတွေ့ရပါသည်။
• ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် အဖွဲ့ခွဲရုံးတွင် ကြိုတင်မဲပေးမှုနှင့် ကြိုတင်မဲလိုက်လံ ကောက်ယူသည့် ဖြစ်စဉ်နှစ်ခုစလုံး၌ ဆန္ဒမဲပေးခဲ့သူ အားလုံး၏ အမည်များကို ကြိုတင်မဲဆန္ဒရှင်စာရင်း ပုံစံ ၁၃ တွင် ရေးသွင်းခဲ့သည်။
• စောင့်ကြည့်လေ့လာမှု ပုံစံနှစ်မျိုးစလုံးတွင် ကြီးမားသော ပြဿနာများကို မတွေ့ရပါ။
• စောင့်ကြည့်လေ့လာခဲ့သော ရပ်ကွက်နှင့်ကျေးရွာအုပ်စုများတွင် အရေးကြီးသောပစ္စည်းများကို ညဖက်တွင် လုံခြုံစွာ သိမ်းဆည်းခြင်းရှိသည်ကိုတွေ့ရသည်။

ရွေးကောက်ပွဲနေ့ဖြစ်စဉ်တစ်ခုလုံး၏ ပွင့်လင်းမြင်သာမှု၊ အားလုံးပါဝင်နိုင်မှု၊ တာဝန်ယူမှု စသည့် အရည်အသွေးများကို စနစ်တကျ အကဲဖြတ်နိုင်ရန်အတွက် ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာပြည်သူ့လှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့ (PACE) နှင့် ဖန်တီးအိမ်အဖွဲ့ (PTE)က ကာလတိုစောင့်ကြည့် လေ့လာသူ ၅၇၉ ဦးကို ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပသည့် မဲဆန္ဒနယ် ၁၃ ခုအနက် ၁၂ ခုသို့ စေလွှတ်ခဲ့ပါသည်။ စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများသည် သတ်မှတ်ထားသည့် မဲရုံများသို့ နံနက် ၅ နာရီအရောက်သွားကာ မဲရုံအပြင်အဆင် အပါအဝင် မဲပေးခြင်း၊ မဲရုံပိတ်ခြင်းနှင့် မဲရေတွက်ခြင်း စသည့် ရွေးကောက်ပွဲနေ့ ဖြစ်စဉ်တစ်ခုလုံးကို ရွေးကောက်ပွဲနေ့စောင့်ကြည့်လေ့လာမှု ပုံစံများအသုံးပြုပြီး စောင့်ကြည့်လေ့လာမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြပါသည်။

ယေဘုယျအားဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲနေ့မှာ တည်ငြိမ်ချောမွေ့ ပြီး ပြဿနာ ကြီးကြီးမားမား မရှိခဲ့ချေ။  စောင့်ကြည့်လေ့လာမှုများအရ ၂၀၁၇ ခုနှစ် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်စဉ်နှင့် ယှဉ်လျှင် တိုးတက်မှု ကြီးကြီးမားမားမရှိသည်ကိုတွေ့ရပါသည်။ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းပိုင်းဆိုင်ရာ အားနည်းချက်အချို့ကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲနေ့စီမံခန့်ခွဲမှုတွင် အားနည်းချက်များကိုတွေ့ခဲ့ရပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့် မဲရုံရွေးချယ်ပြင်ဆင်မှုများတွင် မသန်စွမ်းများ လာရောက်မဲပေးရန် အခက်အခဲရှိခြင်း၊ ပါတီများ၏ မဲရုံကိုယ်စားလှယ်များနှင့် စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများ၏ လုပ်ပိုင်ခွင့်များနှင့် ပတ်သက်၍ မဲရုံမှူးများ၏ သိရှိမှု အားနည်းခြင်းနှင့် မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းနှင့် ပတ်သက်၍ ပြင်ဆင်မှုအားနည်းခြင်းများ စသည်တို့ကိုတွေ့ရပါသည်။ သို့သော်လည်း ဤအားနည်းချက်များမှာ မဲရုံအဖွဲ့ဝင်သင်တန်းများတွင် စနစ်တကျလေ့ကျင့်ပေးခြင်းဖြင့် အလွယ်တကူဖြေရှင်းနိုင်သည့် ပြဿနာများဖြစ်ကြသည်။ အသေးစိတ်တွေ့ရှိချက်များမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။

မဲရုံသို့ရောက်ရှိခြင်း၊ မဲရုံအပြင်အဆင်

• စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများ၏ ၉၆% သည် မဲပေးမှုများ မစတင်မီ  မဲရုံများအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်ခွင့်ရရှိခဲ့သည်။ အစောပိုင်း တွင် မဲရုံအတွင်းသို့ဝင်ရောက်ကာ မဲရုံခင်းကျင်းပြင်ဆင်ခြင်းဖြစ်စဉ်ကို စောင့်ကြည့်လေ့လာမှုများ ပြုလုပ်ခွင့်မရဟု အစီရင်ခံသူအချို့ ( ၄%) ရှိခဲ့သော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင်မူ ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲမှ တာဝန်ရှိသူများနှင့် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှုကြောင့် စောင့်ကြည့်လေ့လာခွင့် ပြန်လည်ရရှိခဲ့ပါသည်။ ဝင်ခွင့်မရသည့်အဓိက အကြောင်းအရင်းများမှာ ပုံစံ ၈ မပါသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ( ပုံစံ ၈ သည် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်လောင်းမှ မဲရုံကိုယ်စားလှယ် /အကူကိုယ်စားလှယ်ခန့်အပ်လွှာဖြစ်သည်။)

• မဲရုံမှူးများ၏ ထက်ဝက်ကျော်ခန့် (၅၅%) မှာ အမျိုးသမီးများ ဖြစ်ကြသည်။ ရန်ကုန်ရှိမဲရုံမှူးများ၏ ၉၇% မှာ အမျိုးသမီးများ ဖြစ်ကြပြီး ရန်ကုန်မဟုတ်သည့် အခြားနေရာများတွင် မဲရုံမှူးများ၏ ၄၉% ကသာ အမျိုးသမီးများဖြစ်ကြသည်။ မဲရုံအဖွဲ့ဝင်များ ၏ ၅၉% မှာ အမျိုးသမီးများဖြစ်ပြီး ၄၁%မှာ အမျိုးသား များဖြစ်ကြပါသည်။
• ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်အနေဖြင့် မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းပြုစုရာတွင် မသန်စွမ်းများ၏ အရေအတွက်ကို မှတ်ပုံတင်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ ယင်းစာရင်းကို အသုံးပြု၍ ကော်မရှင်အနေဖြင့် မဲရုံများနေရာချထားသတ်မှတ်ခြင်း သို့မဟုတ် ကြိုတင်မဲလိုက်လံကောက်ယူခြင်းတို့ကို ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။  မဲရုံများထက်ဝက်ခန့် (၅၄%) မှာ ဘီးတပ် ကုလားထိုင်ဖြင့်လာသော မဲဆန္ဒရှင်များအတွက် အကူအညီမပါဘဲ အလွယ်တကူ သွားလာနိုင်သော်လည်း ၄၆% တွင်မူ အကူအညီမပါပဲ လာရောက်ရန် မလွယ်ကူသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ထို့အပြင်မဲရုံများ၏ ထက်ဝက်အောက် (၄၄%) တွင်သာ ဘီးတပ်ကုလားထိုင်ဖြင့်လာသော မဲဆန္ဒရှင်များအတွက် အဆင်ပြေလွယ်ကူစေရန် ဆန္ဒပြုခန်းများပြင်ဆင်ထား သည်ကိုတွေ့ရသော်လည်း ကျန် ၅၆% တွင်မူ ပြင်ဆင်ထားခြင်း မရှိသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ကော်မရှင်အနေဖြင့် မသန်စွမ်းများမဲပေးနိုင်ရေးအတွက် ပြင်ဆင်ခဲ့မှုများရှိသော်လည်း မကြာသေးမီက မြန်မာနိုင်ငံပါဝင်လက်မှတ်ရေးထိုးထားသည့် မသန်စွမ်းသူများဆိုင်ရာ အခွင့်အရေးများစာချုပ် အရ မသန်စွမ်းသူများအနေဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲတွင် မဲဆန္ဒရှင်အဖြစ်သော်လည်းကောင်း စောင့်ကြည့်လေ့လာသူအဖြစ်သော်လည်းကောင်း ပါတီကိုယ်စားလှယ်၏ ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ်သော်လည်းကောင်း ပါဝင်လာနိုင်လာစေရန် ယခုထက်ပို၍ ပြင်ဆင်မှုများပြုလုပ်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။
• မဲရုံများ၏ ၇၈% တွင် ပုံစံ ၁၃ (မဲဆန္ဒနယ်တွင်း ကြိုတင်မဲစာရင်း) ကို မဲရုံအပြင်ဘက်တွင် ကပ်ထားသော်လည်း ၂၂% တွင်မူ ယင်းပုံစံများ ကပ်ထားခြင်းမရှိသည်ကိုတွေ့ရပါသည်။
• မဲရုံအားလုံးနီးပါး (၉၇%) တွင် မဲရုံစတင်ဖွင့်လှစ်သည့်အချိန်၌ မဲပေးရာတွင် လိုအပ်သည့်ပစ္စည်းများ အဆင်သင့်ရှိနေပြီ ဖြစ်သော်လည်း မဲရုံများ၏ ၃% တွင်မူ ပုံစံ ၁၆ နှင့် ၁၇ တို့ကို မတွေ့ရဟု စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများကသတင်းပို့ပါသည်။
• မဲရုံအားလုံးနီးပါး (၉၅%) တွင် နံနက် ၆း၃၀ နာရီတွင် မဲပေးမှုများ စတင်ခဲ့ကြသော်လည်း မဲရုံများ၏  ၅% တွင် အဆိုပါအချိန်ထက် နောက်ကျပြီးမှ မဲပေးမှုများကို စတင်နိုင်ခဲ့ကြပါသည်။

မဲပေးခြင်းဖြစ်စဉ်

• မဲပေးနေစဉ်ကာလအတွင်း မဲရုံများ၏  ၁၂% တွင် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ၏ မည်သည့် မဲရုံကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးကိုမျှ မတွေ့ရဟု သတင်းပို့ကြပါသည်။ မဲရုံများ၏ ၆၉% တွင် ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီမှ ကိုယ်စားလှယ်များနှင့် ၈၃%တွင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီမှ မဲရုံကိုယ်စားလှယ်များ၊ ၂၆%တွင် တိုင်းရင်းသားပါတီများမှ မဲရုံကိုယ်စားလှယ်များ၊ ၁၉% တွင် တစ်သီးပုဂ္ဂလကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ၏ မဲရုံကိုယ်စားလှယ်များနှင့် ၉% တွင် အခြားပါတီမှ မဲရုံ ကိုယ်စားလှယ်များ ရှိနေကြသည်ဟုသတင်းပို့ပါသည်။ ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီနှင့် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီတို့မှ မဲရုံကိုယ်စားလှယ်များသည် အခြားဒေသများထက်စာလျှင် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၏ မဲရုံများတွင် ရောက်ရှိနေမှု ပိုမိုများသည်ကိုတွေ့ရပြီး အခြားတိုင်းရင်းသားပါတီများ၏ မဲရုံကိုယ်စားလှယ်များသည် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၏ အပြင်ဘက်မဲရုံများတွင် ရောက်ရှိမှု ပိုမိုများသည်ကိုတွေ့ရသည်။
• မည်သည့်မဲရုံတွင်မှ  မဲရုံတာဝန်နှင့် မသက်ဆိုင်သူများကို မတွေ့ရပါဟု စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများက သတင်းပို့ကြပါသည်။
• မဲရုံများ၏ ၈၀% တွင် မဲရုံတွင်းသို့မဝင်ရောက်မီ မဲဆန္ဒရှင်များ၏လက်ချောင်းများတွင် မင်တို့ထားခြင်း ရှိ/မရှိ စစ်ဆေးကြ သည်ကို တွေ့ရပါသည်။ သို့သော် မဲရုံများ၏ ၉% တွင် မဲဆန္ဒရှင်အချို့ (၁ မှ ၂၀ ဦးကြား) နှင့် ၁၁% တွင် မဲဆန္ဒရှင် အများအပြား (၂၀ ဦး အထက်) ကို  လက်ချောင်းများ မင်တို့ထားခြင်း ရှိ/မရှိ မစစ်ဆေးဘဲ ဝင်ခွင့်ပြုခဲ့သည်ကို တွေ့ရသည်ဟု သတင်းပို့ပါသည်။ မြို့ပြနှင့် ကျေးလက်တွင် မြို့ပြရှိမဲရုံများ (၂၂%) က ကျေးလက်ရှိ မဲရုံများ (၇%) ထက် မဲဆန္ဒရှင်အရေအတွက် အများအပြား (၂၀ ဦးအထက်) ကို လက်ချောင်းများ မင်တို့ထားခြင်း ရှိ/မရှိ မစစ်ဆေးဘဲ ဝင်ခွင့်ပြုမှုများ ပိုများသည်ကို တွေ့ရပါသည်။
• မဲရုံများ၏  ၆၅% တွင် မဲဆန္ဒရှင်များကို အထောက်အထားစာရွက်စာတမ်း ဖြစ်သော နိုင်ငံသားစိစစ်ရေးကတ်ပြား သို့မဟုတ် မဲဆန္ဒရှင်သက်သေခံကတ်ပြားများကိုစစ်ဆေးပြီးမှ မဲပေးခွင့်ပြုခဲ့သည်ကို  တွေ့ရသည်ဟု စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများက သတင်းပို့ပါသည်။ သို့သော်လည်း မဲဆန္ဒရှင်အချို့ (၁ မှ ၂၀ ဦးကြား) ကို အထောက်အထားစာရွက်စာတမ်းများ မပြသခိုင်းပဲ မဲပေးခွင့်ပြုခဲ့သည်ကို မဲရုံများ၏ ၁၅ %တွင်တွေ့ရပြီး မဲဆန္ဒရှင်အများအပြား (၂၀ ဦးအထက်) ကို အထောက်အထား မပြသခိုင်းပဲ မဲပေးခွင့်ပြုခဲ့သည်ကို မဲရုံများ၏ ၂၀% တွင် တွေ့ရသည်ဟု သတင်းပို့ပါသည်။ နည်းဥပဒေနှင့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းအရ နိုင်ငံသားစိစစ်ရေးကတ်ပြားများကို မဖြစ်မနေ စစ်ဆေးရမည်ဟု မဆိုထားသော်လည်း ယခုတွေ့ရှိချက်အရ နောင်လာမည့် ရွေးကောက်ပွဲများတွင် ယင်းကိစ္စနှင့် ပတ်သက်၍ ပိုမိုတိကျသော ညွှန်ကြားချက်နှင့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းရှိရန် လိုအပ်ပါသည်။
• မဲရုံများ၏ ၅၀% ၌ မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းတွင် အမည်မပါသဖြင့် မဲပေးခွင့်မရဘဲ ပြန်သွားရသူ တစ်ဦးမှ မရှိသည်ကိုတွေ့ရပါသည်။ သို့သော် မဲရုံများ၏ ၄၂% တွင် မဲဆန္ဒရှင် အနည်းငယ် (၁- ၁၀ ဦးကြား) နှင့် မဲရုံများ၏ ၅% တွင် မဲဆန္ဒရှင် (၁၁-၂၀ ဦး ကြား) က ၎င်းတို့၏ အမည်များ မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းတွင် မပါဝင်သဖြင့် ပြန်သွားကြရသည်ကို တွေ့ရပါသည်။
• မဲရုံများ၏ အားလုံးနီးပါး (၉၀ %) တွင် မဲဆန္ဒရှင်စာရင်း၌ အမည်ပါသူ မဲဆန္ဒရှင်များ အားလုံး မဲပေးခွင့်ရရှိကြသည်။ သို့သော် မဲရုံများ၏  ၉% တွင်မူ မဲဆန္ဒရှင် အရေအတွက်အနည်းငယ် (၁-၁၀ ဦးကြား) နှင့် မဲရုံများ၏ ၁% တွင် (၁၁-၂၀ ဦးကြား) မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းတွင် အမည်ပါသော်လည်း မဲပေးခွင့်မရနိုင်ခဲ့ကြပါ။
• မဲရုံအားလုံးနီးပါး (၉၄%) တွင် မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းတွင်အမည်မပါဝင်သည့် မည်သူ့ကိုမှ မဲပေးခွင့် မပြုခဲ့ကြပါ။  သို့သော် မဲရုံများ၏ ၅% တွင် မဲဆန္ဒရှင်အနည်းငယ် (၁-၁၀ ဦးကြား) ကို မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းတွင် အမည်မပါဝင်သော်လည်း မဲပေးခွင့်ပြုခဲ့သည်ကို တွေ့ရပါသည်။
• မဲရုံအားလုံးနီးပါး (၉၄%) တွင် မဲဆန္ဒရှင်များအားလုံး လျှို့ဝှက်မဲပေးခွင့် ရရှိခဲ့ကြသည်။
• မဲရုံအားလုံးနီးပါး (၉၆%)တွင် မဲပေးပြီးနောက် မဲဆန္ဒရှင်များ၏ လက်ချောင်းများကို မင်တို့ပြီး အမှတ်အသားပြုလုပ် သော်လည်း မဲရုံများ၏ ၄% တွင်မူ မဲဆန္ဒရှင်အနည်းငယ် (၁-၁၀ ဦးကြား)သည် မဲပေးပြီးနောက် မင်မတို့ဘဲ ထွက်ခွာ သွားသည်ကိုတွေ့ရပါသည်။
• မဲရုံအားလုံးနှင့် အနီးဝန်းကျင်တွင် မဲဆန္ဒရှင်များကို ခြိမ်းခြောက်မှု (သို့) အနှောင့်အယှက်ပြုမှုများ မရှိကြောင်း တွေ့ရသည်။
• မဲရုံများအားလုံးနီးပါး (၉၂%) တွင် ညနေ ၄ နာရီတွင်တန်းစီနေသူ မည်သူမှမရှိသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ တန်းစီနေသူရှိသည့် မဲရုံများတွင်လည်း အားလုံးမဲပေးခွင့်ရကြသည်ကိုတွေ့ရပါသည်။
• မဲရုံများအားလုံးနီးပါး (၉၆%) တွင် ညနေ ၄ နာရီနောက်ပိုင်းမှ ရောက်လာသူ တစ်ဦးမှမရှိသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ညနေ ၄ နာရီ နောက်ပိုင်းမှ မဲရုံသို့ရောက်ရှိလာသူများကိုတွေ့ရသည့် မဲရုံအနည်းငယ် (၄%) တွင်လည်း မည်သူ့ကိုမှ မဲပေးခွင့်မပြုခဲ့သည်ကို တွေ့ရပါသည်။
• မဲရုံအားလုံး၏ (၉၆%) တွင် မဲရုံပရဝုဏ်အတွင်း (သို့မဟုတ်) မဲရုံအနီး ကိုက် ၅၀၀ အတွင်း မည်သည့်ပါတီကိုမှ မဲဆွယ် စည်းရုံးခွင့်မပြုသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီက မဲရုံများ၏ ၃%နှင့် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီနှင့် တစ်သီးပုဂ္ဂလကိုယ်စားလှယ်လောင်းများက မဲရုံများ၏ ၁ % ခန့်တွင် မဲဆွယ်စည်းရုံးမှုပြုလုပ်သည်ကို တွေ့ရပါသည်။
• စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများအနေဖြင့် မဲရုံအားလုံးနီးပါး (၉၇%) တွင် မဲပေးခြင်းဖြစ်စဉ်ကို စောင့်ကြည့်လေ့လာခွင့် အပြည့်အဝ ရရှိခဲ့ပါသည်။ မဲရုံအနည်းငယ် (၃%) တွင်မူ စောင့်ကြည့်လေ့လာရာတွင် အကန့်အသတ်အချို့ရှိသည်ဟု သတင်းပို့ပါသည်။

မဲရုံပိတ်ခြင်းနှင့် မဲရေတွက်ခြင်းဖြစ်စဉ်

• မဲရုံအားလုံးနီးပါး (၉၉%) တွင် စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများ၊ မဲရုံကိုယ်စားလှယ်များ၊ မျက်မြင်သက်သေများကို မဲရုံပိတ်ပြီးချိန် နောက်ပိုင်း မဲရေတွက်မှုကို စောင့်ကြည့်လေ့လာနိုင်ရန် မဲရုံအတွင်း ဆက်လက်နေခွင့်ပြုပါသည်။ 

• မဲရုံအားလုံးနီးပါး (၉၈%) တွင် မဲများရေတွက်ရာ၌ မဲလက်မှတ်ပေါ်မှ မဲပေးထားသည့် အမှတ်အသားများကို ထင်ရှားစွာ မြင်ရပါသည်။
• မဲရုံအားလုံးနီးပါး (၉၉%) ၌ ပယ်မဲများဆုံးဖြတ်ရာတွင် ရှေ့နောက်ညီညွတ်မျှတမှု ရှိကြသည်။
• မဲရေတွက်ချိန်တွင် မဲရုံများ၏ ၁၀% တွင် မည်သည့်ပါတီ (သို့) ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ၏ မဲရုံကိုယ်စားလှယ်များ မရှိ သည်ကိုတွေ့ရပါသည်။  မဲရုံများ၏ ၇၀ % တွင် ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီမှ မဲရုံကိုယ်စားလှယ်များနှင့် ၈၃% တွင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီ၏ မဲရုံကိုယ်စားလှယ်များရှိနေကြပြီး၊ ၂၇% တွင် တိုင်းရင်းသားပါတီများ၏ မဲရုံကိုယ်စားလှယ်များနှင့် ၂၀% တွင် တစ်သီးပုဂ္ဂလကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ/ပါတီငယ်များနှင့် ၁၀% တွင် အခြားပါတီမှ မဲရုံကိုယ်စားလှယ်များက မဲရေတွက်မှုကို စောင့်ကြည့်နေခဲ့ကြသည်။
• မဲရုံအားလုံး နီးပါး (၉၉%) တွင် မဲရေတွက်ပြီးနောက် မဲလက်မှတ်များနှင့် ပုံစံများကို ဆာလာအိတ်များအတွင်းသို့ ထည့်ပြီးချိတ်ပိတ်ခဲ့ပါသည်။
• မဲရုံအားလုံးနီးပါး (၉၇%) တွင် မဲရေတွက်ပြီးနောက် မဲရလဒ် ပုံစံ (ပုံစံ ၁၆) ကို အများပြည်သူကြည့်ရှုနိုင်ရန် ကပ်ထားသော်လည်း ၃% တွင်မူ ပုံစံ ၁၆ များ ကပ်ထားခြင်းမရှိသည်ကို တွေ့ရပါသည်။
• မဲရုံအားလုံးနီးပါး (၉၈%) တွင် မဲရေတွက်နေစဉ် မည်သည့် ခြိမ်းခြောက်မှုများ၊ နှောင့်ယှက်မှုများ နှင့် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုများကိုမှ မတွေ့ရချေ။
• မဲရုံအားလုံးနီးပါး (၉၃ %) တွင် မည်သည့် နိုင်ငံရေးပါတီ (သို့) ကိုယ်စားလှယ်လောင်း၏ မဲရုံကိုယ်စားလှယ်များကမှ မဲရေတွက်မှုနှင့် ပတ်သက်ပြီး မဲရုံတာဝန်ရှိသူများကို စောဒကတက်မှုများ ပြုလုပ်သည်ကို မတွေ့ရချေ။  သို့သော် မဲရုံများ၏ ၄% တွင် ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ၊ ၆% တွင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီ၊ ၁ % တွင် တိုင်းရင်းသားပါတီ နှင့် ၁% တွင်အခြားပါတီနှင့် တစ်သီးပုဂ္ဂလ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတို့၏ မဲရုံကိုယ်စားလှယ်များက စောဒကတက်မှုများ ရှိကြသည်။

နိုဝင်ဘာလ ၃ ရက် မဲပေးခြင်းဖြစ်စဉ်ပြီးဆုံးပြီး မဲရုံများပိတ်ပြီးနောက် မဲရလဒ်စုစည်းသည့်ဖြစ်စဉ်ကို စောင့်ကြည့်လေ့လာနိုင်ရန် စောင့်ကြည့် လေ့လာသူ ၁၂ ဦးကို မြို့နယ်ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲရုံး ၁၂ ရုံးသို့ စေလွှတ်ခဲ့ပါသည်။ တွေ့ရှိချက်များမှာ

• စောင့်ကြည့်လေ့လာမှုပြုလုပ်ခဲ့သည့် နေရာ ၁၂ ခု၌ ၄ နေရာတွင် မဲရလဒ်စုစည်းခြင်းကို ရွေးကောက်ပွဲနေ့ (နိုဝင်ဘာလ ၃ ရက်) တွင် အပြီးသတ်နိုင်ခဲ့သည်ကိုတွေ့ရပြီး ကျန် ၈ နေရာတွင်မူ နိုဝင်ဘာလ ၄ မှ အပြီးသတ်နိုင်ခဲ့ပါသည်။
• စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများအနေဖြင့် ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲအားလုံးရှိ မဲရလဒ်စုစည်းသည့်ဖြစ်စဉ်ကို စောင့်ကြည့်လေ့လာခွင့် ရကြသည့်အပြင် မဲဆန္ဒနယ်ပြင်ပ ကြိုတင်မဲများပေါ်ရှိ မဲပေးထားသည့် အမှတ်အသားများကို ထင်ထင်ရှားရှားမြင်တွေ့ ရသည်ဟု သတင်းပို့ပါသည်။
• စောင့်ကြည့်လေ့လာသူအချို့ထံမှ  ကြိုတင်မဲရလဒ်များစုစည်းသည့် ပုံစံ ၁၈ ကို ကြည့်ရှုခွင့်မရကြောင်း​ သတင်းပို့မှုများရရှိ ပါသည်။ ကိုယ်စားလှယ်လောင်း တစ်ဦးချင်းရရှိသည့် မဲအရေအတွက်များစုစည်းသည့် ပုံစံ ၁၉ များဖြည့်စွက်ခြင်းကို နေရာများ၏ထက်ဝက် (၅၀%) တွင်သာကြည့်ရှုခွင့်ရကြပါသည် ဆိုပါသည်။  ပုံစံ ၁၆ မှ မဲရလဒ်များကို ပုံစံ ၁၉သို့ ကူးယူရာတွင် အသေးအဖွဲအပြောင်းအလဲ ပြုလုပ်မှု အချို့မှလွဲ၍ ကြီးမားသည့် အပြောင်းအလဲပြုလုပ်ခြင်းမရှိကြပါ။
• ရွေးကောက်ပွဲနေ့တွင် မဲရလဒ်များစုစည်းသည့် မြို့နယ်ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲရုံးများ အားလုံး တွင် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း၏ ကိုယ်စားလှယ်များ ရှိနေသည်ကို တွေ့ရပြီး နောက်တစ်ရက်တွင် နေရာ ၈ နေရာအနက် ၆ နေရာတွင်သာ ကိုယ်စားလှယ်လောင်း၏ ကိုယ်စားလှယ်များရှိသည်ကိုတွေ့ရပါသည်။
• မြို့နယ်ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲ ၁၂ ခုလုံးတွင် ရွေးကောက်ပွဲနှင့် သက်ဆိုင်သည့် အရေးကြီးပစ္စည်းများဖြစ်သည့် ပုံစံများ၊ ဆန္ဒမဲ လက်မှတ်များ၊ မဲရလဒ်ပုံစံများကို လုံခြုံစွာသိမ်းထားကြသည်ကိုတွေ့ရပါသည်။
• မဲရလဒ်များစုစည်းသည့် လုပ်ငန်းစဉ်တလျှောက် ခြိမ်းခြောက်မှု/ဝင်ရောက်နှောင့်ယှက်မှု တစ်ခုရှိသည်ဟု စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများထံမှ သတင်းပေးပို့ပါသည်။
• ရွေးကောက်ပွဲနေ့ ညနေပိုင်းတွင် နိုင်ငံရေးပါတီတစ်ခုမှ တရားဝင်ကန့်ကွက်လွှာ တင်သွင်းသည်ဟု စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများက သတင်းပို့ပါသည်။
• နိုဝင်ဘာလ ၄ ရက်တွင် မြို့နယ်ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲရုံးအားလုံး၌ မဲရလဒ်စုစည်းသည့် ဖြစ်စဉ်ပြီးဆုံးသည်နှင့် ပုံစံ ၁၉ များ ကပ်ထားသည်ကို တွေ့ရပါသည်။

၂၀၁၈ခုနှစ် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲ၏ ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်စဉ်တစ်ခုလုံးကို စောင့်ကြည့်လေ့လာမှုများ ပြုလုပ်ရာတွင် တွေ့ရှိချက်များ သည် ဖြစ်စဉ်ကြီးတစ်ခုလုံးကို ကိုယ်စားပြုထင်ဟပ်စေရန် PACE နှင့် ဖန်တီးအိမ်အဖွဲ့တို့က “နည်းစနစ်မူဘောင်” စောင့်ကြည့်လေ့လာမှုနည်းလမ်းကို အသုံးပြုခဲ့ပါသည်။ အချို့ဖြစ်စဉ်များတွင် စောင့်ကြည့်လေ့လာမည့်နေရာများကို ကျပန်းနည်းဖြင့် နမူနာ ရွေးထုတ်ကာ စောင့်ကြည့် လေ့လာမှုများပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်စဉ်၏ အရည်အသွေးကို စနစ်တကျသုံးသပ်နိုင်ခဲ့ပါသည်။

PACE နှင့် ဖန်တီးအိမ် အဖွဲ့တို့က စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများကို လေ့ကျင့်သင်ကြားပေးသည့် သင်တန်းကာလတစ်လျှောက်လုံးတွင် စောင့်ကြည့်လေ့လာမှုပြုလုပ်ရာတွင် နိုင်ငံရေးအရဘက်လိုက်မှုကင်းရန်၊ လွတ်လပ်ပြီး အမှီအခိုကင်းရန် နှင့် စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများလိုက်နာရမည့် ကျင့်ဝတ်များကို သင်ကြားလေ့ကျင့်ပေးခဲ့ပါသည်။ စစ်တမ်းမေးခွန်းများဖြေဆိုခြင်း၊ စောင့်ကြည့်လေ့လာရေး ပုံစံများကို ဖြည့်စွက်ခြင်းနှင့် ပြန်လည်သတင်းပို့ခြင်းဆိုင်ရာ နည်းစနစ်များကိုလည်း လေ့ကျင့်သင်ကြားပေးခဲ့ပါသည်။

ဤကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲတွင် ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာပြည်သူ့လှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့ ( PACE) နှင့် ဖန်တီးအိမ်အဖွဲ့ အနေဖြင့် စောင့်ကြည့်လေ့လာမှုများ ပြုလုပ်ရန် လုပ်အားပေးသူ စုစုပေါင်း ၇၂၉ ဦးကို ရှာဖွေ စုဆောင်းခဲ့ပါသည်။ (ဖြစ်စဉ်အလိုက် လုပ်အားပေးများ၏ ပါဝင်မှု အသေးစိတ်ကို အောက်ဖော်ပြပါ ဇယားတွင် ကြည့်ရှုပါ) ထို့အပြင် အချက်အလက်စင်တာအတွက် လုပ်အားပေး ၇၆ ဦး နှင့် တိုင်းဒေသကြီး/ပြည်နယ် ညှိနှိုင်းရေးမှူး ၁၇ ဦးတို့ကလည်း စောင့်ကြည့်လေ့လာမှုလုပ်ငန်းများတွင် ပါဝင်ခဲ့ကြပါသည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် လုပ်အားပေးစုစုပေါင်း၏ ထက်ဝက်ခန့်မှာ အမျိုးသမီးများ ဖြစ်ကြပါသည်။

ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်စဉ်တစ်ခုချင်းအလိုက် စောင့်ကြည့်လေ့လာမှု နည်းစနစ်များ

ရွေးကောက်ပွဲအကြိုကာလ သဘောထားအမြင်စစ်တမ်း

ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲနှင့် ပတ်သက်၍ နိုင်ငံသားများ၏ နားလည်သိရှိမှုအတိုင်းအတာကို သိရှိနိုင်ရန်အတွက် PACE အဖွဲ့က စစ်တမ်းကောက်ယူချိန်တွင် အသက် ၁၈ နှစ်နှင့် အထက်ရှိသူ နိုင်ငံသားများကို တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့ပါသည်။ ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲနယ်မြေတစ်ခုလုံးကို ခြုံငုံကိုယ်စားပြုသည့် သဘောထားအမြင်ကို သိရှိနိုင်ရန်အတွက် ၂၀၁၈ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၃ ရက်တွင် ပြုလုပ်မည့် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲမဲဆန္ဒနယ်နယ်မြေအတွင်း ပါဝင်နေသည့် မြို့နယ် ၁၂ ခုတွင်းရှိ ရပ်ကွက်နှင့်ကျေးရွာများတွင် ကောက်ယူခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ယခုစစ်တမ်းကို ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမည့် မဲဆန္ဒနယ်များအတွင်းရှိ ရပ်ကွက်နှင့် ကျေးရွာ ၁၂၂ ခုတွင် ၂၀၁၈ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၉-၃၀ ရက်အတွင်းကောက်ယူခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ မျက်နှာချင်းဆိုင် တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုပေါင်း ၁၂၂၀ ခုပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။

စစ်တမ်းကောက်ယူရာတွင် တွေ့ဆုံမေးမြန်းရမည့်သူများကို နိုင်ငံတကာအသိအမှတ်ပြု စာရင်းအင်းနည်းအရ ကျပန်းနည်းဖြင့် ရွေးချယ်သည့် နည်းလမ်းကို အသုံးပြုခဲ့ပါသည်။

(အဆင့် ၁) မြို့နယ်အလိုက် အလွှာခွဲခြင်း။ ၂၀၁၇ ခုနှစ်မြန်မာနိုင်ငံလူဦးရေနှင့် အိမ်ထောင်စုစာရင်းမှ အချက်အလက်များကို အသုံးပြု၍ ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမည့် မြို့နယ်တစ်ခုချင်းစီရှိလူဦးရေအချိုးအစားကိုတွက်ချက်သတ်မှတ်ခဲ့ပြီး အဆိုပါမြို့နယ်များတွင် စစ်တမ်းကောက်ယူမည့် နေရာများကို အချိုးအစားတူညီအောင် နေရာချထားခဲ့ပါသည်။

(အဆင့် ၂) မြို့ပြနှင့် ကျေးလက်ဒေသအလိုက် အလွှာခွဲခြားခြင်း။ အထက်တွင်ဖော်ပြထားသည့် လူဦးရေအချက်အလက်ကို အသုံး ပြုပြီး မြို့နယ်တစ်ခုချင်းစီအတွက် မြို့ပြနှင့် ကျေးလက်လူဦးရေ အချိုးအစားကို တွက်ချက်ခဲ့သည်။ မြို့နယ်အလိုက် လူဦးရေအချိုး အစားအလိုက် မြို့ပြနှင့် ကျေးလက်အကြား စစ်တမ်းကောက်ယူမည့်နေရာများကို အချိုးအစား တူညီအောင် နေရာချထားခဲ့ ပါသည်။

(အဆင့် ၃) ကျေးရွာများနှင့် ရပ်ကွက်များကို နမူနာရွေးထုတ်ခြင်း။ မြို့နယ်တစ်ခုချင်းစီအတွက် ရွေးချယ်သတ်မှတ်ထားသည့် နေရာများနှင့် မြို့ပြနှင့် ကျေးလက်ဒေသများအတွက် ရွေးချယ်သတ်မှတ်ထားသောနေရာများကို အခြေခံ၍ ကျပန်းနမူနာ ရွေးချယ်မှု နည်းလမ်းကို အသုံးပြုပြီး ရပ်ကွက်နှင့် ကျေးရွာများကို ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ နမူနာရွေးထုတ်ရန် ဘောင်အဖြစ် မြန်မာနိုင်ငံသတင်း အချက်အလက် စီမံခန့်ခွဲမှုဌာန (MIMU) မှ စုစည်းပြုစုထားသည့် မြို့နယ်တစ်ခုချင်းစီရှိ ရပ်ကွက်နှင့် ကျေးရွာများစာရင်းကို အသုံးပြုခဲ့ပါသည်။ စစ်တမ်းကောက်ယူရာ ဒေသတစ်ခုလုံးအတိုင်းအတာ နမူနာများအဖြစ် ရပ်ကွက်နှင့် ကျေးရွာစုစုပေါင်း ၁၂၂ ခုကို ရွေးချယ်ခဲ့ပါသည်။

(အဆင့် ၄) အိမ်ထောင်စုများကို ကျပန်းရွေးချယ်ခြင်း။ သင်တန်းပေးလေ့ကျင့်ထားသည့် စစ်တမ်းကောက်ယူသူများသည် စတင်ရ မည့်နေရာအဖြစ် ကျပန်းသတ်မှတ်ထားသော နေရာမှ စ၍ ကျပန်းလမ်းလျှောက်ကာ နမူနာရွေးချယ်သည့်နည်းလမ်းကို အသုံးပြုပြီး ၎င်းတို့ ရွေးချယ်ထားရာ အိမ်ထောင်စုများရှိသည့်နေရာများဆီသို့ ထွက်ခွာပါသည်။ စစ်တမ်းကောက်ယူသူများသည် ကျေးလက် ဒေသ (ကျေးရွာ) တွင် ၁၀ အိမ်မြောက်နေအိမ်တိုင်းနှင့် မြို့ပြဒေသများ (ရပ်ကွက်)တွင်မူ ၂၀ အိမ်မြောက် နေအိမ်တိုင်းကို ရွေးချယ်ခဲ့သည်။

(အဆင့် ၅) ဖြေကြားမည့်သူကို ကျပန်းရွေးချယ်ခြင်း။ အိမ်ထောင်စုတစ်ခုကို ရွေးချယ်ပြီးသည့်အခါ PACE အဖွဲ့၏ စစ်တမ်း ကောက်ယူသူများသည် အဆိုပါ အိမ်ထောင်စုထဲမှ (အမျိုးသားနှင့် အမျိုးသမီး တစ်လှည့်စီ) မြန်မာနိုင်ငံသား အသက် ၁၈ နှစ်နှင့် အထက် အိမ်ထောင်စုဝင် တစ်ဦးကို ကျပန်းရွေးချယ်ခဲ့သည်။ စစ်တမ်းဖြေဆိုသူများကို “မဲနှိုက်သည့်စနစ်” ကိုအသုံးပြုပြီး ရွေးချယ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ စုစုပေါင်းအားဖြင့် စစ်တမ်းကောက်ယူသူတစ်ဦးချင်းစီကို ကျေးရွာ/ရပ်ကွက် နေရာတစ်ခုချင်းစီတွင် ဖြေဆိုသူ ၁၀ ဦးကို မေးမြန်းရန် တာဝန်ပေးအပ်ထားသည်။

(အဆင့် ၆) ရရှိလာသောအချက်အလက်များကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာဆန်းစစ်ခြင်း။ အချက်အလက်များကို ပြန်လည်စုဆောင်းပြီးနောက် ဒေသတွင် အမှန်တကယ် ပျံ့နှံ့နေမှုနှင့်အညီ နမူနာပုံစံကို ဖော်ဆောင်ရန်အတွက် မြို့ပြနှင့် ကျေးလက်၊ တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များတွင် မဖြေဆိုမှုများဖြင့် အချက်အလက်များကိုထိန်းညှိပါသည်။ ဖြေဆိုမှုများကိုပြန်လည်စုစည်းလျှင် ကိုယ်စားပြုသည့် အရေအတွက်များ အကြား ရှိ အပြောင်းအလဲဖြစ်နိုင်မှုသည် အနည်းအကျဉ်းရှိနိုင်သော်လည်း ကွာဟချက်သည် ၁% ထက် မည်သည့်အခါမှမပိုပါ။ မေးခွန်းအားလုံးအတွက် ဖြေဆိုသူများ၏ ပျမ်းမျှတစ်ရာခိုင်နှုန်းသည် ဖြေဆိုရန်ငြင်းဆန်ခဲ့ပါသည်။

(မှားယွင်းနိုင်မှုမာဂျင်မှာ အုပ်စုငယ်များဖြစ်ကြသည့် မြို့ပြအတွက်တွက်ချက်ပါက +/- ၄.၆၊ ကျေးလက်အတွက် +/- ၅.၃ နှင့်

ကျား-မ အတွက်ဆိုလျှင် +/- ၄.၉ သို့မြင့်တက်မည်ဖြစ်သည်။)

မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးကာလ စောင့်ကြည့်လေ့လာခြင်း

စက်တင်ဘာလ ၃ ရက်မှ နိုဝင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့အတွင်း PACE နှင့် ဖန်တီးအိမ် အဖွဲ့ အနေဖြင့် ကာလရှည်စောင့်ကြည့်လေ့လာသူ ၁၂ ဦးကို မြို့နယ် ၁၂ ခု သို့ စေလွှတ်ကာ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးကာလကို စောင့်ကြည့်လေ့လာမှုများပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။  ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ၊ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီ၊ မြို့နယ်တွင်းရှိ အခြားပါတီကြီး နှင့် ပါတီငယ်/တစ်သီးပုဂ္ဂလကိုယ်စားလှယ်လောင်း များကို တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုပေါင်း ၃၅၃ ခုပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ ကာလရှည်စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများက ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများကို ၎င်းတို့၏ မဲဆွယ်စည်းရုံးမှုလုပ်ငန်းများနှင့် ပတ်သက်ပြီး အပတ်စဉ် တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။

တစ်ဆက်တည်းမှာပင် အထက်ပါ ပါတီအမျိုးအစားလေးမျိုးမှ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ၏ စုဝေးဟောပြောမှု ၂၅၈ ခုကိုလည်း စောင့်ကြည့်လေ့လာမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ သို့သော် မဲဆွယ်စည်းရုံးမှုနှင့် တိုက်ရိုက်ပတ်သက်မှုမရှိသည့် ပါတီတွင်း အစည်းအဝေးများနှင့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းနှင့် တိုက်ရိုက်ပတ်သက်မှုမရှိသည့်သူများ၏ ဟောပြောမှုများကို စောင့်ကြည့်လေ့လာ ခဲ့ခြင်း မရှိပါ။ ထို့အပြင် အလွန်ဝေးလံသည့်​ဒေသရှိ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးလှုပ်ရှားမှုများကိုမူ စောင့်ကြည့်လေ့လာနိုင်ခြင်း မရှိပါ။

ထို့အပြင်ကာလရှည်စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများသည် ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲများ၏ အဖွဲ့ဝင်များနှင့်လည်း တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုပေါင်း ၉၉ ခု ကိုပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ အဓိကအားဖြင့် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးလှုပ်ရှားမှုများအတွက် လျှောက်လွှာတင်သွင်းသည့်အရေအတွက်၊ ခွင့်ပြု ခဲ့သည့်အရေအတွက်နှင့် ငြင်းပယ်ခဲ့သည့် အရေအတွက်တို့ကို မေးမြန်းခဲ့ပြီး ငြင်းပယ်ရသည့် အကြောင်းပြချက်ကိုပါ မေးမြန်းမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။

ထို့နောက် ကာလရှည်စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများသည် မဲဆန္ဒနယ် အသီးသီးမှ အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီး၊ လူငယ်၊ တိုင်းရင်းသား လူနည်းစုနှင့် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား/စက်ရုံလုပ်သား/လုပ်ခနည်းလုပ်သား စသည့် မဲဆန္ဒရှင်အမျိုးအစား လေးမျိုးနှင့် တွေ့ဆုံ မေးမြန်းမှုပေါင်း ၅၂၀ ခုကို ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။

မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးကာလ စောင့်ကြည့်လေ့လာမှု နည်းစနစ်သည် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးကာလတစ်ခုလုံး၏ အနေအထား တစ်ခုလုံးကို ခြုံငုံသုံးသပ်နိုင်ရန် ပြင်ဆင်စီမံထားသည့် နည်းစနစ်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် သတင်းမီဒီယာများက ဖော်ပြလျက်ရှိသော ကိုယ်စားလှယ်လောင်း တစ်ဦးချင်းစီ (သို့) လွှတ်တော်တစ်ခုချင်းစီ (သို့) ဖြစ်ရပ်တစ်ခုချင်းစီကို အထူးအာရုံစိုက် စောင့်ကြည့် လေ့လာမှုများ မပြုလုပ်နိုင်ချေ။

မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသမှု စောင့်ကြည့်လေ့လာခြင်း

၂၀၁၈ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၉-၁၀ ရက်အတွင်း ပထမအကြိမ်မဲဆန္ဒရှင်စာရင်း ကြေညာပြသမှုဖြစ်စဉ်ကို စောင့်ကြည့်လေ့လာရန်အတွက် PACE အဖွဲ့က ကာလရှည်စောင့်ကြည့်လေ့လာသူ ၁၂၁ ဦးကို  ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမည့် ပြည်နယ်နှင့်တိုင်းဒေသကြီး ၈ ခု အတွင်း ကျပန်းနည်းဖြင့်ရွေးချယ်ထားသည့် မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသရာနေရာ ၁၂၁ခု သို့ စေလွှတ်ခဲ့ပါသည်။ မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသမှုဖြစ်စဉ်ကို စောင့်ကြည့်လေ့လာရာတွင် လုပ်ငန်းစဉ်၏ အရည်အသွေးကိုသာ စောင့်ကြည့်လေ့လာမှုပြုလုပ်ခဲ့ပြီး မဲဆန္ဒရှင်များနှင့် ပတ်သက်သည့်သတင်းအချက်အလက်များ၏ တိကျမှန်ကန်မှု (သို့) မည်သူများမဲဆန္ဒရှင်စာရင်းတွင် မပါဝင်ဘဲ ကျန်ရှိခဲ့သည်ကို လေ့လာမှုများ မပြုလုပ်ခဲ့ပါ။

အထူးသဖြင့် မဲဆန္ဒရှင်များပါဝင်မှုအတိုင်းအတာ၊ ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲအသီးသီး၏ စွမ်းဆောင်နိုင်မှုနှင့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ၏ အဆင်ပြေချောမွေ့မှု နှင့် ပါတီများမှ တာဝန်ရှိသူများရှိနေမှုတို့ကို PACE အဖွဲ့က စောင့်ကြည့်လေ့လာမှုများပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ PACE အဖွဲ့၏ ကာလရှည်စောင့်ကြည့်လေ့လာသူတစ်ဦးချင်းစီကို အဖွဲ့မှ သတ်မှတ်ပေးထားသော မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကြေညာပြသရာ နေရာတစ်ခုစီတွင် ဖြစ်စဉ်တစ်ခုလုံးကို စောင့်ကြည့်လေ့လာရန်တာဝန်ပေးအပ်ခဲ့ပါသည်။

၁၀.၄။ မဲဆန္ဒနယ်တွင်း ကြိုတင်မဲပေးမှုကို စောင့်ကြည့်လေ့လာခြင်း

ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲရုံးများတွင် ကြိုတင်မဲပေးခြင်းဖြစ်စဉ်နှင့် ကြိုတင်မဲလိုက်လံကောက်ယူသည့်ဖြစ်စဉ်နှစ်ခုစလုံး၏ အရည်အသွေးကို ဆန်းစစ်လေ့လာနိုင်ရန်အတွက် PACE နှင့် ဖန်တီးအိမ်အဖွဲ့တို့က ကာလရှည်စောင့်ကြည့်လေ့လာသူ ၁၁ ဦးကို ကျပန်းနည်းဖြင့်ရွေးချယ်ထားသည့် ရပ်ကွက်နှင့် ကျေးရွာများသို့စေလွှတ်ခဲ့ပါသည်။ ကာလရှည်စောင့်ကြည့်လေ့လာသူ တစ်ဦးချင်းကို ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲရုံးများသို့ ရုံးချိန်အတွင်းသွားရောက်ကာ ကြိုတင်မဲပေးခြင်းဖြစ်စဉ်ကိုစောင့်ကြည့်စေခဲ့ပြီး ကြိုတင်မဲလိုက်လံကောက်ယူမှုရှိပါက ယင်းလိုက်လံကောက်ယူမှုကို လိုက်ပါစောင့်ကြည့်ရန် တာဝန်ပေးခဲ့ပါသည်။

PACE နှင့် ဖန်တီးအိမ်အဖွဲ့ စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများသည် ရပ်ကွက်/ကျေးရွာအုပ်စုကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲများအနေဖြင့် သတ်မှတ်ထားသည့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းနှင့် လမ်းညွှန်ချက် အတိုင်း ဆောင်ရွက်မှုရှိ/မရှိ၊ မဲဆန္ဒရှင်များအနေဖြင့် မဲပေးရာတွင် ခြိမ်းခြောက်ခံရမှု ရှိ/မရှိ နှင့် လျှို့ဝှက်မဲပေးခွင့် ရ/မရ တို့ကို စောင့်ကြည့်လေ့လာခဲ့ကြပါသည်။

ရွေးကောက်ပွဲနေ့စောင့်ကြည့်လေ့လာခြင်း (နမူနာ ရွေးထုတ်စောင့်ကြည့်လေ့လာခြင်း)

ရွေးကောက်ပွဲနေ့ (နိုဝင်ဘာလ ၃ ရက်) တွင် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပရာ နယ်မြေများအားလုံးရှိ မဲရုံများကို စောင့်ကြည့် လေ့လာရန်အတွက် PACEနှင့် ဖန်တီးအိမ်အဖွဲ့တို့မှ စောင့်ကြည့်လေ့လာသူ ၅၇၉ ဦးကိုနေရာဖြန့်ချထားခဲ့ပါသည်။ PACE နှင့် ဖန်တီးအိမ်အဖွဲ့တို့က ရွေးကောက်ပွဲနေ့ စောင့်ကြည့်လေ့လာမှု၏ အစိတ်အပိုင်းအနေဖြင့် နမူနာရွေးထုတ်စောင့်ကြည့် လေ့လာခြင်း/Sample-Based-Observation (SBO) ကို ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ နမူနာရွေးထုတ်စောင့်ကြည့်လေ့လာမှုနည်းသည် ခေတ်မီပြီး အဆင့်မြင့်သော စောင့်ကြည့်လေ့လာသည့် နည်းစနစ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး အဆိုပါနည်းစနစ်သည်  တိကျခိုင်မာသည့် စာရင်းအင်းပညာဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းဥပဒေသများနှင့် သတင်းအချက်အလက်နည်းပညာကို အသုံးပြုထားသည့် နည်းစနစ် တစ်ခု ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၈ခုနှစ် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲ နမူနာရွေးထုတ် စောင့်ကြည့်လေ့လာခြင်း (SBO) တွင် မဲပေးခြင်းနှင့် မဲရေတွက်မှုများကို စနစ်တကျဆန်းစစ်နိုင်ရန်အတွက် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲနယ်မြေတစ်ခုလုံးကို ကိုယ်စားပြုနိုင်သော မဲရုံများကို နမူနာအဖြစ် ရွေး ထုတ်ကာ စောင့်ကြည့်စေခဲ့ပါသည်။ နမူနာရွေးထုတ် စောင့်ကြည့်လေ့လာခြင်းနည်းစနစ်သည် မဲပေးခြင်း၊ မဲရေတွက်ခြင်းစသည့် ဖြစ်စဉ်နှင့် ပတ်သက်ပြီး တွေ့ရှိချက်များကို အချိန်နှင့် တစ်ပြေးညီ တိတိကျကျ အစီရင်ခံနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

၂၀၁၈ခုနှစ် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲတွင် ရွေးကောက်ပွဲနယ်မြေတစ်ခုလုံးကို ကိုယ်စားပြုနိုင်သည့် ကျပန်းနမူနာများအဖြစ် ရွေးချယ် ထားသော မဲရုံပေါင်း ၂၇၁ ရုံကို စောင့်ကြည့်လေ့လာနိုင်ရန်အတွက် နိုင်ငံသားစောင့်ကြည့်လေ့လာသူများကို စေလွှတ်ခဲ့ပါသည်။ PACE နှင့် ဖန်တီးအိမ်အဖွဲ့တို့မှ စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများသည် ၎င်းတို့အတွက်သတ်မှတ်ပေးထားသည့် သက်ဆိုင်ရာ မဲရုံများသို့ နံနက် ၅ နာရီ အရောက်သွားရမည်ဖြစ်သည်။ အဆိုပါ စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများသည် မဲရုံမဖွင့်လှစ်ခင်အချိန်တွင် မဲရုံအားပြင်ဆင်ခြင်း၊ မဲပေးခြင်း၊ မဲရေတွက်ခြင်း၊ မဲရလဒ်များ ထုတ်ပြန် ကြေညာခြင်းနှင့် ရလဒ်များကိုမဲရုံတွင်ကပ်ထားခြင်း စသည့်ဖြစ်စဉ်များကို စောင့်ကြည့်လေ့လာသွားမည်ဖြစ်သည်။ ရွေးကောက်ပွဲနေ့ တစ်နေ့လုံးတွင် PACE နှင့် ဖန်တီးအိမ် အဖွဲ့မှစောင့်ကြည့်လေ့လာသူများသည် အချက်အလက်စင်တာ (Data Center) သို့သတ်မှတ်ထားသော အချိန်များအတိုင်း ၄ ကြိမ်ဖုန်းခေါ်ဆိုပြီး စောင့်ကြည့်လေ့လာမှုမှ ရရှိလာသည့် တွေ့ရှိချက်များကို အစီရင်ခံကြပါသည်။ ရွေးကောက်ပွဲနေ့တွင် PACE နှင့် ဖန်တီးအိမ်အဖွဲ့တို့မှ စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများသည် အချက်အလက်ပေါင်း ၁၈,၀၀၀ ကို စုဆောင်းပြီး အစီရင်ခံ သတင်းပေးပို့ခဲ့ကြပါသည်။

မဲရလဒ်စုစည်းသည့်ဖြစ်စဉ် စောင့်ကြည့်လေ့လာခြင်း

မဲရုံများမှ ရရှိလာသည့် မဲရလဒ်များကို စုစည်းပြုစုသည့် ဖြစ်စဉ်ကိုစောင့်ကြည့်လေ့လာရန်အတွက် ကာလရှည်စောင့်ကြည့်လေ့လာသူ ၁၂ ဦးကို မြို့နယ်ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲရုံးများသို့ စေလွှတ်ခဲ့ပါသည်။ စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများသည် ရွေးကောက်ပွဲနေ့တွင် ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲရုံးများ၌ မွန်းလွဲ ၃ နာရီမှ မဲရလဒ်စုစည်းမှုဖြစ်စဉ် ပြီးဆုံးသည်အထိ စောင့်ကြည့်လေ့လာမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြပါသည်။ PACE နှင့် ဖန်တီးအိမ်အဖွဲ့စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများသည် လိုအပ်ပါက ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲရုံးများသို့ နောက်ထပ်တစ်ရက် ထပ်မံသွားရောက်ကာ မဲရလဒ်စုစည်းသည့်ဖြစ်စဉ် ပြီးဆုံးသည်အထိ စောင့်ကြည့်လေ့လာမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြပါသည်။

ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲများအနေဖြင့် မဲရလဒ်များကို မှန်မှန်ကန်ကန် ထည့်သွင်းစုစည်းခြင်း ရှိ/မရှိ၊ သတ်မှတ်ထားသည့် လုပ်ထုံး လုပ်နည်းများနှင့် ညွှန်ကြားချက်များအတိုင်း ဆောင်ရွက်မှုရှိ/မရှိ နှင့် စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများနှင့် အများပြည်သူများ ကြည့်ရှုခွင့် ရှိ/မရှိ တို့ကိုစောင့်ကြည့်လေ့လာခြင်းဖြင့် ဖြစ်စဉ်၏ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုနှင့် တာဝန်ခံမှုတို့ကို ဆန်းစစ်ခဲ့ပါသည်။